FizykaII26101

255

255

Fig. 116.

na od przestrzeni ośw^:econej. Ztąd to pochodzi, iż koniec c^;enia wysokiej wież} nie da się na ziemi doskonale oznaczyć, podczas gdy włos nad białym papierem bardzo blisko powierzchni jego Rozpięty i na światło słoneczne wystawiony, dosyć ostry cień rzuca. Znając odległość AŚ = D środków obu kul od siebie, tudzież ich średnice R i r, można z łatwością obliczyć długość cienia Bs, gdyż dla podobieństwa trójkątów, mających swój wierzchołek ws, a za podstawy średnice tychże kul, do Bs prostopadłe, mamy

As: Bs = R:r, czyli (As—Bsj : Bs — (R — r): r,

D.r

zatem    .    Bs — ~r.-, t. j.

R—r

długość cienia jest tćm większa, im znaczniejsze są ilości D i r, tudzież im mniejsza różnica R—r. Ziemia i księżyc, jako ciemne ciała kuliste, rzucają tćż cień ostrokręgowy. Ponieważ zaś długość cienia ziemi jest większa, niż odległość księżyca od zie mńwydarza się niekiedy, że on w obiegu swoim około, niej wej-; dzie do cienia ziemskiego; wówczas mamy zaćmienie księżyca, który najprzód w przycieniu traci coraz więcej na świetle, w cieniu znika naraz dla wszystkich miejsc, nad których po-¹ ziomem w tej chwili się znajduje. Z okrągłej postaci rzutu cierna na księżycu wnosimy słusznie, że ziemia ma kształt kulisty.

eżeli zaś księżyc w obiegu swoim przyjdzie pomiędzy ziemią ^a słońcem w takie położenie, iż cień jego paść musi na ziemię, natenczas w tem miejscu zdarza się zaćmienie słońca, które albo całkowitem, albo częściowem, albo nareszcie obrączkowem kyć może, według tego, czy mieszkańcy ziemi w tem miejscu są Pozbaw en: widoku całćj tarczy słońca, czy tylko pewnćj jego części, czy nareszcie spółśrodkowego koła tej tarczy. A że księżyc obieg swój dokoła ziemi od zachodu na wschód wykonywa, więc a tego kraje zae lodnie pierwej miewają zaćmienie słońca, niż traje wschodnie. Od jakich zaś okoliczności ten lub ów rodzaj zaćmienia zawisł, obaczymy w tomie dodatkowym.

2) Jeżeli światło, pochodzące od jasnego punktu, przez ma-y okrągły otwór pada do ciemnej izby na przeciwległą ścianę