594
utrzymywaniem Eulera spowodowanych, iż szwedzki matematyk Klingenstiema niezawodnemi próbami dowiódł mylności spostrzeżeń i wniosków Newtona, używając do tego podwójnej pryzmy, składającej się z wody i szkła, która nawet wówczas dawała barwne światło, kiedy promienie z niej wychodzące były równoległemi do promieni, padających na nią.
B
Fis. 215.
20°
Urządzenie achromatycznych pryzm i soczewek, polega na następujących zasadach. Gdy dwie pryzmy A i B jednę z krown-glasu, mającą np. kąt łamiący = 20°, drugą z flintglasu o łamiącym kącie 10°, tak zestawimy, jak to Fig. 215 okazuje, i na pierwsżą puścimy wiązkę równoległych promieni białego światła pod takim kątem, aby odchylenie ich od kierunku padania wskutek załamania w pierwszej pryzmie było minimum, wówczas druga pryzma znosi rozpraszanie barw pierwszej prawie zupełnie, nie znosząc wszakże równocześnie całkowitego odchylenia promieni, przez nią zdziałanego, które po wyjściu z tej podwójnej pryzmy zachowują bezbarwność swoją, a nie są równoległemi do kierunku światła na pryzmę A padającego. Dzieje się to po prostu dla tego, że współczynniki załamania światła średniej łamliwości w obu tych gatunkach szkła nie o wiele różnią się od siebie, a moc rozpraszania flintglasu jest blisko dwa razy większa, niż krownglasu; przy równem bowiem odchyleniu promieni załamanych w obu takich pryzmach, mających równe kąty łamiące, widmo utworzone przez pryzmę z flintglasu jest dwa razy większe od widma, które daje pryzma z krownglasu-Dla tego musi ostatnia mieć kąt łamiący dwa razy większy nlZ pierwsza, aby obie przy minimum odchylenia dawały widma ró wnej szerokości i zestawione razem według powyższego wrzo-ru, rzucając widma w to samo miejsce, jedna z nich zniszczył skutki rozprószenia barw drugiej. A że minimum odchyleni
promieni światła w pryzmie z krownglasu o łamiącym kącie
blisko 10° wynosi, podczas gdy ono w pryzmie z flintglasu o 1 stopniowym kącie łamiącym tylko około 6° dochodzi, więc zestawiwszy takie dwie pryzmy w rzeczony sposób, otrzymujem) pryzmę podwójną, której po zniesieniu rozprószenia barw prze'