94294801

632 A. ROSNER

pierścień drobniutkich naezyniek krwionośnych. Pierścieniem tym przylega do powierzchni jajnika przekrwiona theca interna folliculL Miejsce nieunaczynione, w którym ma nastąpić pęknięcie, nazywa się stajnia folHculi.

Równocześnie w głębi pęcherzyka rozgrywają się ostatnie akta jego dojrzewania. Nabłonek w miejscu, odpowiadającem stigma fol-hculi, ulega kollikwacyi, a wzgórek, w którym znajduje się jajko zaczyna oddzielać się od podstawy, tak, że przed pęknięciem jest ze ścianą w bardzo luźnym związku. Wreszcie w najcieńszem miejscu pęka pęcherzyk, a z nim powierzchnia jajnika i płyn z jajkiem wypływa na zewnątrz. Jajko wypływa przytem otoczone nabłonkami, trzymającymi się jego otoczki (corona radiotaj; u niektórych zwierząt wypływa nagie, bez żadnego związku z nabłonkami. W jaki sposób jajko dostaje się do jajowodu, a przez jajowód do macicy, omówimy później, opisując wędrówkę zapłodnionego jajka. Zaznaczyć tylko należy, że wędrówkę taką odbywa też jajko nie-zapłodnione.

Zachodzi pytanie, czy pęknięcie powoduje sam wzrost pęcherzyka, czy też przyczyniają się do tego inne czynniki. Panuje powszechne przekonanie, że przekrwienie jajnika powoduje wzmożenie, się w jego wnętrzu ciśnienia i przez to pęknięcie ściany w najcieńszem miejscu. U niektórych zwierząt ma tu odgrywać rolę spółko-wanie, jako czynnik powodujący przekrwienie. U kobiety i u wielu zwierząt odbywa się jednak pęknięcie pęcherzyka zupełnie niezależnie od spółkowania, czego najlepszym dowodem jest fakt, że u dziewic jajnik pokryty jest bliznami po przebytych owulacyach, jak niemniej i ten szczegół, że nietylko u kobiety, ale i u klaczy, samicy królika i wielu innych zwierząt dokonywano z powodzeniem sztucznego zapłodnienia przez wprowadzenie do pochwy lub macicy nasienia samca. Ten brak związku występuje najwybitniej u nietoperza, u którego pomiędzy spółkowaniem a owulacyą i zapłodnieniem mija szereg miesięcy.

Spostrzeżenia z dziedziny patologii jajnika przemawiają za tern, że wzmożone ciśnienie wewnątrz pęcherzyka żadną miarą nie wystarcza do wytłumaczenia pęknięcia ściany follikułu a z nią i ściany jajnika. W ludzkim jajniku spostrzega się nieraz liczne pęcherze, powstałe wskutek zmian chorobowych, które dochodzić mogą do olbrzymich rozmiarów i mieścić w sobie wielką ilość płynu pod znacznem ciśnieniem. Torbiele takie pękają jednak tylko