KSE9262 II L98

276

ginie natychmiast; w tem drugi przypadłszy na zmęczonego wodza, ucina mu najprzód rękę, a drugim zamachem śmiertelny cios zadaje (I) i głowę bohatera na długiej spisie utkwioną, z natrząsaniem się do Iskiender paszi unosi, a ten ją z dziką radością, przed namiotem swoim przez cały dzień wystawia, potem zaś na Iryurni padyszachowi odsyła (2). Taki był nieszczęsny wprawdzie ale rycerski . przezacny koniec chwalebnego żywota Stanisława Żółkiewskiego, kanclerza i hetmana w. koronnego, który dla przeważnych i niezliczonych dzieł wojennych , a szczególniej dla słynnego pod Kluzynem zwy-

(1)    Pcdstarości Spizki w liście datowanym 2 3 Aprilis 1621 roku pomiędzy wiadomości z Węgier, pisze. „Krystian Linkneir spotkał pod Konstantynopolem Tatarów prowadzących na wozie dwoma bawołami zaprzężonym, polskich więźniów, Xcia Koreckiego, Farensbacha i Łukasza Żółkiewskiego. Głowa kanclerza W. Kor. nad uchem mocno zraniona, wisi u bramy drewnianej, którą cesarz do Meczetu chodzi.”— Ob. Ambr. Grabowski ojczys. Spominki. Kraków 1845. T. I. str. 224

(2)    Kiatib Czelebi dziejopis Turecki (podług Sękoieskiego Collectanea T. I, str. 13 3) piszec „że ŻyScusz t. j. ZólkiewsKi poległ okryty ranami , a głowa jego zawieszona została pod sklepieniem pałacu padyszacha”; i przywodzi wiersze z tej okoliczności od jednego z ówcztgnych poetów Tureckich ułożone. O Koniecpolskim zaś powiada: „że drugi serdar Kunycpulskij żywcem wzięty, w kajdanach do Carogrodu odesłany został. W tym jednak nader kusym obrazie wyprawy Cecorskiej, ale jak się zdaje autentycznym, wszędzie liczba wojska Polskiego przesadzona, a Tureckiego przeciwnie do dziesięciu tysięcy zredukowana, daje wyobrażenie o wiarogodności świadectw takiego historyka.— Piasecki p. 3 3 7. nawet i bajeczną powieść o zgonie Żółkiewskiego przytacza, pisząc. „Inni po nadają jakoby he*man nie-cbcąc wpaść żywcem w ręce nieprzyjaciół, i bojąc się ażeby przeżywszy ten pogrom niezasłużył na wyrzuty i niesławę, zabity został dobrowolnie od jednego z kozaków barskich; ale rany na ręku którą szablę trzymał, na głowie i piersiach dowodzą że poległ walczący.”— Dodaje także Piasecki, iż ciało Żółkiewskiego bez głowy za wskazaniem jednego z jtńców znalezione zostało o półmili Małćawskiej od Dniestru.