KSE9262 II L64

242

rżenia wielkiej i porządnej siły zbrojm j , na ukorzenie tak niebezpiecznych sąsiadów, lekceważyli ich moc, narażając niebacznie i rzeczpospolitą i tę garstkę walecznych jej obrońców, na niepewne losy wojny (1).

Taki list wyprawiwszy do króla Żółkiewski, poświęcił jeszcze kilka chwl na przejrzenie teslamenui, w^r roku 1618 również w^{1 2 3 4 5 6 7} Barze, kiedy szedł z licznicjszem wojskiem przeciw temuż samemu Iskiender paszy, napisanego, i dodanie do niego krótkiego kodyeyllu, w których sprawy domow e i fundacije pobożne polecał małżonce, a synowi swemu jedynemu prócz dziedzictwa dóbr, przekazywał dziedzictwo cnót i męztwa swego; jako najdroższą puściznę po sobie (2). Poczem poleciwszy się po

1

   Naruszewicz, w życiu Chodkiewicza, t. II, ks. IV, od str. 2 75 do 313, wydanie Warszaws. r. 17 81, szeroce i uczenie rozwiódł się nad wyprawą Cecorską,

2

   Żółkiewski kilka testamentów, które doszły wiadomości pu-blicznój, po sobie zostawił; zwykle zaś, jak sam powiada w tym

3

który napisał r. 1818, odnawiał je niemal każdego roku. Nie

4

mamy potrzeby ogłaszać tego ostatniego, bo już z kodycyllem

5

w Barze 2 2 sierpnia r. 16 20 przydanym, został wydrukowa

6

ny (jat się zdaje z rękopismów Biblioteki Edwarda hr. Ra

7

czyńskiego) w archiwum teologicznem ks. Jabczyńskiego, w Poznaniu r. 183 6 wyszłem: rok 1 str. 388—9 3. Zamiast tego, osądziliśmy za rzecz godną ciekawości publicznćj, umieścić w dodatkach do pisma naszego, poprzedzający Żółkiewskiego testament wr. 1606 d. 12 stycznia w Bracławiu zrobiony (ob. w dodat. Nr. 4). W rozporządzeniach swoich domowych i naukach jakie daje synowi i córce, widać najwydatniej zacny i wielki charakter tego wiekopomnego męża. Przy ujmującćj prostocie serca, jaka szlachetność duszy, jaka mądrość w sposobie widzenia rzeczy prywatnych i publicznych! Testament ten bez wątpienia należy do najchlubniej szych zabytków histo-ryi naszej XVII wieku, a razem jednym jest z najpiękniejszych pomników przestawnego zawodu Żółkiewskiego. Będzie on kiedyś walnym materyałem do życia tego bohatera, bo w nim maluje się cała wielkość rozumu i serca jego, cala moc charakteru. Dotąd nikt się nie zajął u nas skreśleniem biografii Żółkiewskiego; jest to pole, na którćm zdolny pisarz, wielkąby