Magazyn6
6001

52

AJENCYJNA UMOWA-AJENT

sprawozdanie z wyniku swej działalności po jej zakończeniu. Bezspornem również będzie, iż ajent winien wydać dającemu polecenie wszystko, co uzyskał przy dokonaniu czynności w jego imieniu dokonywanej.

2. Zakres działalności ajenta. W razie wątpliwości uważa się ajenta za upoważnionego do odbioru zapłaty za towar, który wydaje, oraz towaru za który płaci, jak również do odbierania zawiadomień o wadach towaru i oznajmień o pozostawieniu towaru do dyspozycji oraz innych podobnych oświadczeń, odnoszących się do wykonywania umowy przez niego zawartej, nadto do szeregu innych przez ustawę niewyli-czonycłi czynności zwykłego obrotu handlowego; powyższe jednak odnosi się tylko do ajenta, który zawiera umowę w imieniu kupca, nie zaś do ajenta, który tylko przy jej zawarciu pośredniczył; opierając się na terminologji używanej w praktyce obrotu handlowego możemy powiedzieć, iż powyższe domniemanie odnosi się jedynie do ajen-ta-przedstawiciela handlowego, nie zaś do ajenta-pośrednika handlowego. Domniemanie to jest przejawem troski ustawodawcy o zabezpieczenie ochrony praw osób wstępujących w stosunki handlowe z ajentem, a które przy szybkości obrotu handlowego często nie są w stanie dokładnie badać istnienia odpowiedniej legitymacji ajenta oraz zakresu posiadanych przez niego uprawnień opartych na pełnomocnictwie. Test więc to wypadkowa, uzgadniająca podstawowe zasady prawa handlowego: zasadę bezpieczeństwa obrotu i zasadę szybkości obrotu. Również z mocy domniemania prawnego z art. 572 uważa się ajenta za upoważnionego do podejmowania kroków potrzebnych do zabezpieczenia mienia i praw dającego polecenie w zakresie powierzonych ajentowi czynności; dojść należy do wniosku, iż ajent jest nietylko do powyższego upoważniony, ale również i zobowiązany.

Jeżeli ajent natomiast nie posiada pełnomocnictwa, albo przekracza granice posiadanego, zawierając umowę w imieniu dającego polecenie, to umowę taką uważa się za potwierdzoną, jeżeli dający polecenie bezzwłocznie po otrzymaniu wiadomości o zawarciu umowy nie oświadczy osobie trzeciej, że umowy nie potwierdza. W przypadku powyższym występuje znów domniemanie prawne, słpżące zasadzie be?pieęzerjstwą dynamicznego oblotu handlowego w,, stosunku do osoby trzeciej kontrahenta, będącego w dobrej wierze. Zasada powyższa odnosi się zarówno w stosunku do ajenta przedstawiciela (który przekracza ramy posiadanego pełnomocnictwa), jak i ajenta pośrednika (który zawiera umowę nie będąc do czynności tej upoważniony), przyczem jeśli idzie o zawiadomienie o powyższem dającego polecenie obojętnem będzie, czy dowiedział się on od swego ajenta, czy też od osoby trzeciego kontrahenta; natomiast oświadczenie dającego polecenie o ratyfikacji lub jej odmowie w stosunku do zdziałanej czynności — winno być bezpośrednio skierowane nie do ajenta lecz do osoby trzeciej.

3. Zasada staranności. Powyższe zasady krystalizują się w pojęciu dokładania przez ajenta daleko idącej staranności w wykonaniu umowy ajencyjnej; stosunek bowiem kontrahentów tej umowy opiera się w pierwszym rzędzie na zaufaniu osobistem dającego polecenie do osoby ajenta.—Aczkolwiek przepisy K. H. o umowie ajencyjnej nie zawierają wyraźnych i bezpośrednich norm, przewidujących dokładanie przez ajenta specjalnej staranności przy realizowaniu umowy ajencyjnej, to jednak opierając się na wyżej już powiedzianem, wobec fragmentaryczności przepisów prawa handlowego w tej materji, korzystać będziemy musieli z odpowiednich norm prawa cywilnego. — Zastosowanie mieć będą przepisy o zleceniu (art. 502 § 1 Kod. Zob.), z mocy których ajent winien dokonać każdego zlecenia sumiennie i ze starannością, jakiej wymaga dany rodzaj czynności. — Dlatego też ajent, będący sam kupcem, posiadając znajomość rynku oraz warunków lokalnych, cen i konjunktur — winien w wykonywaniu zleconej czynności wykazać całą staranność sumiennego kupca, mając stale na widoku zabezpieczenie praw i mienia swego zleceniodawcy. Winien troszczyć się o jego dobro, być z nim stale w kontakcie, udzielać mu sprawozdań zarówno z każdej dokonanej tranzakcji, jak i całokształtu swej działalności oraz — jak podaliśmy wyżej — stosować się do jego zleceń. Jednakże w przypadkach szczególnej wagi, jeżeli działanie ajenta oparte jest na trosce o dobro dającego polecenie — uznać należy ajenta za upoważnionego do działania, wykraczającego poza zakres udzielonego mu zlecenia; skutkiem tego będzie, iż ajent z mocy art.