Magazyn6
6601

58

AKCEPTACJA I AKCEPT

jęcia; nadto w stosunkach specjalnych, wytworzonych na tle zobowiązania wekslowego — omawiana instytucja stworzyła pojęcie akceptu wekslowego.

Akceptacja w najszerszem znaczeniu tego słowa oznacza wyrażoną dobrowolną zgodę osoby trzeciej, prawnie niezobowiązanej, na przystąpienie do istniejącego zobowiązania w charakterze dłużnika; gospodarczo powyższa instytucja rozwinęła się w średniowieczu na tle potężniejącego stale obrotu i miała na celu zadośćuczynienie dwum potrzebom tego obrotu: i) wobec często spotykanego w obrocie posiłkowania się z zastępstwa bez upoważnienia (falsus procura-tor) lub zastępstwa z konieczności (negotio-rum gestio) — stosunki faktyczne, powstałe z zobowiązań dokonanych przez osoby nieuprawnione, z zasady były legalizowane przez osobę, na której korzyść działała osoba nieuprawniona; korzystano więc dla uzdrowienia (konwalidacji) stosunków zobowiązaniowych z instytucji akceptacji, jako instrumentu bardzo wygodnego, gdyż nieuzależnionego od jakichkolwiek wymogów formalnych; 2) oprócz powyższego, dla zapewnienia bezpieczeństwa obrotu gospodarczego, często wierzyciel żądał dodatko wych gwarancyj dla wypłacalności dłużnika ze strony osób trzecich; osoby te wyrażały zgodę na przyjęcie na siebie zobowiązania również w wygodniejszej dla nich formie — akceptacji. — W ten sposób akceptacja spełniała w obrocie podwójną rolę, a w obecnym rozwoju stosunków gospodarczych przejawia się również w postaci dwóch wyodrębnionych instytucyj prawnych: ratyfikacji i poręczenia, które odpowiadają w swej obecnej istocie podniesionym wyżej dwum potrzebom obrotu gospodarczego.

Oprócz powyższego, na tle prawa wekslowego, również w stosunkach średniowiecznych rozwinęła się instytucja w istocie swej do akceptacji podobna, a mianowicie t. zw. akcept wekslowy. Akcept ten powstał jedynie przy t. zw. wekslu ciągnionym, czyli tracie, a polegał na tern, iż wystawca (tra-sant), wystawiając weksel, ciągnął go na osobę trzecią (trasata), zobowiązując go do wypłacenia remitentowi wekslowemu sumy wekslowej; trasat wobec remitenta nie zaciągał bynajmniej żadnego zobowiązania, tak, iż zarówno w znaczeniu gospodarczem, jak i prawnem był dla remitenta osobą trzecią; chcąc zapewnić sobie w obliczu prawa gwarancję wypłacenia w terminie płatności sumy wekslowej — remitent zwracał się do trasata z prośbą o wypowiedzenie się zgóry, czy weksel ten będzie przez niego zapłacony; zgoda na powyższe ujęta została w formę akceptu. Początkowo w średniowieczu akcept wekslowy dopuszczalny był, tak jak i akceptacja, w dowolnej formie, w następstwie zaś, pod wpływem prawa niemieckiego, prawo wekslowe uzależniło ważność akceptu od umieszczenia go na samym wekslu w formie pisemnej; współczesne prawa wekslowe systemu kontynentalnego znają tylko akcept pisemny i umieszczony na wekslu, a jedynie prawo anglosaskie dopuszcza akcept w odrębnym dokumencie poza wekslowym oraz akcept w formie ustnej. Akcept wekslowy średniowieczny wytworzył formy pośrednie, a mianowicie t. zw. acceptatio supra honorem, z której obecnie powstały instytucje prawa wekslowego jak: przyjęcie przez wyręczenie oraz poręczenie wekslowe czyli awal.

W zrozumieniu dzisiejszego prawa wekslowego przez akcept oznaczamy dobrowolne przyjęcie przez osobę trasata zobowiązania się do zapłacenia w terminie płatności sumy wekslowej osobie uprawnionego posiadacza danego wekslu; przez powyższy akt — zobowiązanie główne, ucieleśnione w dokumencie wekslowym, przechodzi z osoby trasanta na osobę trasata, czyli przez akcept zwalnia się z odpowiedzialności, jako dłużnik główny, wystawca wekslowy, a staje się nim trasat, czyli przyj emca (wzgl. zwany akceptantem). Przepisy polskiego prawa wekslowego wymagają, aby akcept był dokonany jedynie w formie pisemnej i umieszczony na samym wekslu; zwyczajowo podpis akceptanta kładzie się na licowej stronie wekslu wpoprzek, zaopatrując go wyrażeniem: „akceptuję", „przyjmuję" lub równoznacznem; istnienie również samego podpisu bez dodatków w powyższem miejscu stwarza domniemanie, iż podpis jest akceptem. Akcept powinien być bezwarunkowy, może być jednak dokonany za część sumy wekslowej, gdyż stanowi dobrowolne przyjęcie na siebie długu przez akceptanta w granicach jego wolą zakreślonych (zasada ta tworzy wyłom w uświęconej tradycją podstawowej zasadzie niepodzielności sumy wekslowej). Przyjemca może akcept swój cofnąć przez jego przekreślenie, wymazanie lub dodat-