Magazyn64801

244

KOMISOWA UMOWA

jakie ma w stosunku do komitenta z wierzytelnościami, które komitent ma zkolei do niego.

16.    Prawo sprzedaży koniecznej. Prawo to stanowi również pewien szczególny przywilej, udzielony przez ustawodawcę komisantowi, celem należytej ochrony jego praw. — W przypadkach, gdy towar narażony jest na zepsucie, a komisant nie może wyczekiwać zarządzenia komitenta lub, gdy komitent bezzasadnie zwleka z wydaniem zarządzenia — komisant ma prawo (a nawet, gdy tego interes komitenta wymaga — obowiązek) sprzedać towar z zachowaniem należytej staranności. Sama zwłoka komitenta — już uzasadnia prawo komisanta do sprzedaży koniecznej: nie musi nadto zachodzić niebezpieczeństwo dalszego niszczenia towaru.

Wobec braku specjalnych zastrzeżeń prawa handlowego, należy uznać, iż sprzedaż konieczna dozwolona jest bez względu na formę, w jakiej została dokonana. Stąd też uznać należy dopuszczalność tej sprzedaży zarówno w drodze licytacji publicznej, jak i prywatnej, z wolnej ręki.

17.    Prawo przy upadłości komitenta. W przypadku ogłoszenia upadłości komitenta — umowa komisu uprzednio przez niego z komisantem zawarta — wygasa automatycznie z ogłoszeniem upadłości.

18.    Obowiązek wykonania zlecenia. Jest to naczelny obowiązek komisanta, płynący bezpośrednio z okoliczności zawarcia z komitentem umowy komisowej podstawowej. Stąd też komisant obowiązany jest wykonać zlecenie w sposób i w formie przewidzianych w warunkach tej umowy; w braku zaś tych ostatnich — zgodnie ze zwyczajami handlowemi, obowiązującemi w danych okolicznościach, miejscowości, a nawet we wzajemnych stosunkach między kontrahentami danej umowy.

19.    Obowiązek dokładania staranności. Umowa komisu opiera się z zasady na elemencie zaufania osobistego komitenta do komisanta, stąd też prawo handlowe wymaga od tego ostatniego dokładania staranności sumiennego kupca przy wykonywaniu czynności zleconej. — Komisant w każdem stadjum wykonywania zlecenia komisowego winien mieć na uwadze interes swego komitenta i nie zaniedbywać go dla swych własnych interesów. Staranność ta winna się przejawiać w konkretnych przypadkach np.: w specjalnem pilnowaniu powierzonego mu towaru, w deponowaniu większych sum w pewnym banku, a nie trzymaniu ich przy sobie, w natychmiastowem odesłaniu towaru, nie nadającego się do wykonania zlecenia i t. p. — Komisant, jako kupiec wykony wuj ący swe czynności zawodowo i znający rynek, towar oraz warunki tranzakcji

—    winien nawet starać się usuwać błędy i niedopatrzenia, jakie mogą nasunąć się jego komitentowi. — Ciężar dowodu postępowania z należytą oględnością, starannością sumiennego kupca i z zasadami uczciwości kupieckiej — stale ciąży na komisancie; w wyjątkowych tylko przypadkach, gdy komitent utrudnia komisantowi przeprowadzenie dowodu (np.: gdy zaginęły próby towaru, a znajdują się one tylko u komitenta, który me chce ich wydać) może sąd ciężar dowodu przerzucić na komitenta.

20. Obowiązek stosowania się do wskazówek komitenta. Zgodnie z zawartą umową komisową, komisant winien wykonać zlecenie w sposób wskazany mu przez komitenta, a wskazówki te, jako zawierające oświadczenie woli, są wiążące dla komisanta. Obojętne natomiast w jakiej formie dokonane są te wskazówki: czy w umowie podstawowej, zawartej przy zawiązaniu stosunku, czy też w następnych oświadczeniach, nadsyłanych w miarę wytworzonych sytuacyj.

—    Niestosowanie się komisanta do wskazówek swego komitenta powoduje z zasady powstanie roszczenia komitenta o pokrycie wszelkich szkód i strat z tego tytułu płynących.

Jeżeli komitent udzielił wyraźnej wskazówki co do ustalenia najniższej ceny przy komisie sprzedaży, lub ceny najwyższej przy komisie kupna, to przekroczenie tych limitów dozwolone jest jedynie na korzyść komitenta. Komisant, który sprzedał rzecz, oddaną mu do sprzedania, po cenie niższej od oznaczonej przez komitenta — obowiązany jest wyrównać komitentowi różnicę; przy komisie zaś kupna, jeżeli komisant nabył rzecz po cenie wyższej od oznaczonej przez komitenta, powinien komitent natychmiast po otrzymaniu od komisanta zawiadomienia o wykonaniu zlecenia oświadczyć, że nie uznaje czynności za dokonaną na jego rachunek, w przeciwnym bowiem razie uważa się, że zgadza się na odstąpienie od uprzednio podanego limitu oznaczenia ceny najwyższej. — W obu tych przypadkach komitent nie może żądać wyrównania różnicy ani odrzucić umowy, mimo,