Magazyn64101

237

KOMISOWA UMOWA

go prawa, 2) że działalność powyższą wykonywa on w imieniu własnem i 3) na rachunek innej osoby — zwanej komitentem, która jej wykonanie umowy zleciła; 4) iż przedmiotem umowy, z mocy prawa, może być tylko podjęcie się kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych lub papierów wartościowych. — Analiza powyższych ustaleń pozwala nam stwierdzić co następuje.

Komisant, jako osoba podejmująca się wykonania k. u., posiada z samego prawa przymiot handlującego; jest on kupcem przez sam fakt wykonywania swych czynności; z tego względu, w oparciu się na treści art. 2 K. H., można ustalić, iż o przymiocie handlowym komisanta decyduje stałość i zawodowość jego działalności. — Zasada naczelna, iż komisant jest kupcem, wymaga prowadzenia przez komisanta przedsiębiorstwa zarobkowego w swoim imieniu. Prowadzenie przedsiębiorstwa polegać będzie w danym wypadku na podjęciu się kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych lub papierów wartościowych. Wszelkie czynności prawne komisanta, związane z tak pojętem prowadzeniem przedsiębiorstwa, są czynnościami handlowemi, Wynika z tego, iż jeżeli czynność jest handlowa dla jednej strony (co ma miejsce zawsze wobec kupieckiego przymiotu komisanta) należy stosować z zasady przepisy prawa handlowego dla obu stron, a więc również i do komitenta, nawet wtedy, gdy ten ostatni nie jest kupcem.

Działanie przez komisanta we własnem imieniu, rozumieć należy w ten sposób, iż w wykonywaniu swej działalności: 1) występuje komisant w stosunkach zewnętrznych, wobec osób trzecich, jako osoba uprawniona do wyniku tranzakcji i 2) komisant posiada samodzielność prawną swej działalności. — Skutkiem tego, •ż komisant działa w swoim (nie zaś komitenta) imieniu, w odrębny sposób reguluje się zagadnienie stosunku komisanta do trzecich kontrahentów; w stosunku do nich występuje z zasady sam komisant i on tylko ujawnia się nazewnątrz.

Samodzielność działania komisanta przejawia się w całokształcie prowadzonego przezeń przedsiębiorstwa zarobkowego. Na skutek udzielenia określonego polecenia komisowego przez komitenta, komisant zyskuje możność wykonania tego polecenia w sposób z zasady przez niego samego wybrany. Jedyne ograniczenie samodzielności komisanta, polegające na prawie komitenta do ustanawiania dla danej tranzakcji t. zw. limitów — polega w istocie jedynie na wskazaniu przez komitenta granic w jakich ma być zawarta tranzakcja.

Również przedsiębiorstwo zarobkowe komisanta jest uniezależnione od przedsiębiorstwa zarobkowego komitenta; jest ono odrębną jednostką gospodarczą i nie stanowi pod żadnym względem przedsiębiorstwa fi-ljalnego w stosunku do komitenta.

Jeśli idzie natomiast o drugi warunek, to działanie komisanta na rachunek komitenta powoduje następujące skutki prawne: komitent musi być uznany jako „dotninus ne-gotiiprawo własności przedmiotu umowy komisowej winno być bezspornie przesądzone w osobie komitenta, skutkiem czego przysługuje mu prawo dysponowania swym przedmiotem i decydowania co do jego przeznaczenia. Decyzje te wiążą komisanta.

Przedmiotem umowy komisowej jest podejmowanie się przez komisanta kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych lub papierów wartościowych. Umowy, których przedmiotem są inne czynności prawne np.: zamiana rzeczy ruchomych lub papierów wartościowych, albo których przedmiotem są inne rzeczy np.: nabycie zwykłej wierzytelności nieinkorporowanej w dokumencie wartościowym — nie są umowami komiso-wemi, choćby poza tem odpowiadały warunkom, określonym w art. 581 K. H. Również nie jest komisantem ten, kto we własnem imieniu, lecz na rachunek innej osoby zawiera umowę o najem, o umieszczenie inseratu w czasopiśmie lub miejscu pu-blicznem i zastrzega sobie, że może umieścić ogłoszenie jakiejkolwiek osoby, a nie koniecznie własne i t. p. — Przechodząc zkolei do pojęcia „rzeczy", podkreślić należy, iż przez powyższe pojęcie, prawo powszechne rozumie zarówno rzeczy ruchome (res mobiles), jak i rzeczy nieruchome (res immobiles); pod ogólne jednak pojęcie przedmiotów tej umowy z racji swego charakteru nie mogą podpadać rzeczy nieruchome. — Po wyeliminowaniu nieruchomości — pozostają rzeczy ruchome, a wśród nich również t. zw. „se moventes“, a więc inwentarz żywy i t. p. — Jeśli chodzi o „papiery wartościowe", o których wspomina definicja ustawowa, rozumieć przez nie należy, zarówno opiewające na okaziciela, jak i imienne oraz na zlecenie; stąd komisantem jest także ten, kto nabywa lub zbywa weksle,