Magazyn65201

248

KOMISOWA UMOWA

nowej umowy komisu sprzedaży ze swoim zagranicznym komisantem. Ustanowienie więc zamorskiego subkomisanta odbywa się w zasadzie z woli i z wiedzą komitenta głównego. Występować tu muszą co najmniej dwie k. u., z których pierwsza — jest umową komiku eksportowego, druga — umową komisu zwykłego. Przedmiotem umowy pierwszej jest sama czynność zawarcia umowy drugiej. Mogą jednak w praktyce zachodzić stosunki wielostopniowe, np. przedsiębiorca europejski udziela komisu eksportowego swemu komisantowi (pierwszy stopień), ten zkolei zawiera umowę konsygnacyjną z przedsiębiorcą zamorskim (drugi stopień), który wkońcu udziela komisu sprzedaży (trzeci stopień) krajowemu komisantowi. — Wobec mogących się nasunąć w praktyce wątpliwości — w szczególności przy niejednolitej nomenklaturze używanej przez kupców i przemysłowców, mylących pojęcia komisu sprzedaży, konsygnacji i komisu eksportowego — orzecznictwo niemieckie ustaliło zasadę, iż w braku bliższych wskazówek każde udzielenie komisu na tereny zamorskie uważać należy za komis eksportowy.

2.    Konsygnacja. Ta forma umowy komisowej bywa często mieszana z formą komisu eksportowego, wobec niejednolitej nomenklatury obrotu. W istocie swej jednak, umowa konsygnacyjna polega na tern, iż kupiec europejski zawiera umowę komisową z kupcem zamorskim, połączoną z umową składu. Komitent przesyła komisantowi towar swój do miejscowości wskazanej przez tego ostatniego i nie interesuje się w jaki sposób zostanie towar ten dostarczony bezpośredniemu konsumentowi. Zkolei zaś komisant, bez wiedzy swego komitenta (i tu występuje różnica w stosunku do komisu eksportowego) zawiera nowe umowy komisowe (a nie subkomisowe; ze swymi lokalnymi komisantami. Skutkiem tego, komisant konsygnacyjny jest odpowiedzialny osobiście i bezwarunkowo wobec swego komitenta, bez względu na wypełnienie obowiązków, przez swego lokalnego komisanta. Często też konsygnatarjusz przyjmuje gwarancję za osiągnięcie pewnej określonej ceny.

3.    Umowa kondyc, jna. Istnieje nadto pewna forma umowna, pozornie zbliżona do umowy komisu i niesłusznie przez laików nazywana komisem. Często jednak, rzeczywiście trudno ją odróżnić od właściwej umowy komisu. Jest to umowa zlecenia sprzedaży przedmiotu ruchomego z warunkiem zatrzymania (jako wynagrodzenia dla sprzedawcy) nadwyżki ceny. Doktryna niemiecka zwie ją Trddelvertrag, w doktrynie polskiej przyjęła się nazwa umowy kondycyjnej. Polega ona na tern, iż przy zachowaniu wszelkich zewnętrznych warunków umowy komisowej zwykłej — zlecający sprzedaż zakreśla dla swojego towaru pewne stałe ceny dla sprzedaży i wymaga, po wykonaniu zlecenia, wpłacenia mu tej właśnie stałej ceny; sprzedający zaś — w wykonaniu zlecenia — ma prawo sprzedać towar ten dowolnej osobie trzeciej, po cenie dowolnej z tern, iż osiągniętą przez siebie nadwyżkę, ponad cenę określoną przez swego zleceniodawcę, ma prawo zabrać dla siebie, jako wynagro dzenie za swe czynności. Natomiast strony z zasady nie wymawiają już sobie innego wynagrodzenia w formie prowizji procentowej.

Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 15 stycznia 1929 r. w sprawie Nr. III Rw. 2659/28 zajął się badaniem charakteru prawnego tej instytucji prawa handlowego, i po zanalizowaniu jej warunków prawnych, doszedł do wniosku, iż nie jest to umowa komisowa, lecz „prosta sprzedaż towaru po oznaczonej cenie, z zakredytowaniem ceny kupna".

Literatura: Abraham P.s Ober den Eintritt des Kommissiondrs ais Selhstkontrahenten. Hamburg 1884,— AllerhandM.: Kodeks Handlowy, Komentarz. Lwów 1935. — Allfeld Ph.: Kommentar zum Allg. H_m G. B. Erlangen 1894. — Chamagerotu Du louage de 1'industric et de commission. Paris 1895. — Cosack K.: Lehrbuch des Handelsrechts. Berlin 1930. — Doliński A„ Górski A.:Zarys austriackiego prawa handlowego. Lwów 1912. Il ik ring er A., I lar hen bur g M.: Kommentar zum H. G. B. Mannheim 1930. — Dziurzyński T._f Fenichel Z., Honzałko M.: Kodeks Handlowy. Komentarz. Kraków 1936. — Ehrenberg V.: Handbuch des gesamten Handelsrechts. Leipzig 1913.— Escarra J.: Principes de droit commercial. Paris 1934. Gareis K.: Dat deutsche Handelsrecht. Berlin 1909. — Gold Schmidt L.: Unioersalgeschichtedes Handelsrechts. Wien 1901.— GrUuhut S.: Kommissionsgeschdfte. „Handw. d. Staatsw.” t. V.— Tenies Dos Rechtdes Commissionshandels. Wien 1879.— Tenie: Kommissionsgeschdft. „Endelmanne Handbuch” t. 1 //.— Honzałko M.: Wlasnoió dobra komisowego. Lwów 1931. — Jacoby: Das Becht des Bank- und Warenkommissionars. Berlin 1891 Koentge, Teichtnan und Koehlert Handausgabe des Handelsgeselzbuches. Berlin 1914. — Kronenblech-Krońmki A.: O komisantach. Warszawa 1912. — Kuratoto M.: O prawach komiajonerów. „Gaz. Sąd. Warsz1902. — Lacour L.: Prćcis de droit commercial. Paris 1925. — Lehmann K._t Ring V.: Kommentar zum H. G. B. Berlin 1913. — Lepa R.: Ober die Vollziehung des Selbsteintritts des Kommissiondrs in Einkaufs- und Verkaufsvertrdge. Stuttgart 1883.— Litthauer-MosBe: Erlduterungen zum H. G. B. Berlin 1926. — Lyon-Catn, Ch. Renault L.: Traitó de droit commercial. Paris 1931. — Makower K.: H. G. B. rotf Kommentar. Berlin 1907. — MUller- Erzbach R.: Zur Lehre von