Magazyn64501

241

KOMISOWA UMOWA

sant jest kupcem, stosować bęJ/ie można domniemanie art. 499 K. H., polegające na stosowaniu prawa handlowego dla obu stron.

W stosunkach obrotu istnieje podstawowa zasada przy zawieraniu umów, iż wola kontrahentów wiiina być ujawniona w sposób wyraźny, nie zaś domniemany. Wyjątek od tej zasady ma miejsce przy zawieraniu podstawowej umowy komisu, albowiem charakterystyczną cechą tej umowy jest, iż komisant nie ma obowiązku potwierdzenia listownego przyjęcia zleceń komitenta; gdy wyraźnie nie odmawia przyjęcia — domniemywa się zawsze, iż zlecenie przyjął.

2. Treść umowy komisowej. W zależności od rodzaju umowy, treścią tej umowy będzie: 1) zlecenie dokonania czynności handlowej, polegającej na kupnie lub sprzedaży rzeczy ruchomych lub papierów wartościowych (przy umowie komisowej podstawowej), 2) wykonanie tej czynności (przy umowie komisowej wykonawczej lub umowie komisowej odstąpionej).

Umowa podstawowa musi zawierać w zasadzie zlecenie ze strony komitenta (a podjęcie się — ze strony komisanta) dokonania czynności handlowej. — Zlecenie to, lub podjęcie się, może być ujawnione w sposób wyraźny lub domniemany (np. brak odpowiedzi ze strony komisanta uważa się za przyjęcie zlecenia); zależy to od zwyczajów handlowych lokalnych, zawodowych lub też form obrotu, przyjętych w stosunkach między danymi kontrahentami. — Prawo handlowe przewiduje możność uwzględnienia w treści umowy następujących warunków dodatkowych, na płaszczyźnie których ma być czynność zlecona wykonana: 1) wskazanie przez komitenta limitów cen, 2) zezwolenie lub zakaz na kredytowanie lub rozłożenie ceny na raty, 3) zezwolenie lub zakaz zawarcia przez komisanta umowy z sobą samym, 4) obciążenie komisanta odpowiedzialnością „delcredere" i t. p. — Ze strony zaś komisanta podniesione być mogą: 1) określenie wynagrodzenia czyli t. zw. „prowizji”, 2) przyjęcie na siebie odpowiedzialności wzmożonej czyli t. zw. „delcre-dere“ i t. p.

IV. Podstawowe zasady umowy komisowej.

1. Prawo do własności przedmiotu umowy. Komisant, mimo że występuje w swo-jem imieniu, działa z mocy art. 581 K. H. na rzecz swego komitenta. Skutkiem tej działalności, powstaje uprawnienie komitenta do uzyskania własności przedmiotu tranzakcji komisowej. Dobro komisowe, stanowiące przedmiot umowy, musi być bezspornie własnością komitenta, jako osoby udzielającej zlecenia komisantowi: ten ostatni bowiem występuje w charakterze pełnomocnika (względnie zleceniobiorcy) komitenta, dla którego zleconą czynność wykonywa wzamian za określone wynagrodzenie. Należy tu jednak odróżnić dwa rodzaje komisu: komis sprzedaży i komis kupna.

Przy komisie sprzedaży bezspornie wynika, iż własność dobra komisowego, przesłanego do komisanta ze zleceniem sprzedaży — pozostaje nadal u osoby komitenta. Komisant nie zyskuje nigdy prawa własności na dobrach do sprzedaży przeznaczonych, jest tylko obowiązany przenieść prawo własności od komitenta na osobę trzecią, z którą zawiera tranzakcję. — W przypadku komisu kupna, prawo stanowi również wyraźnie, iż komisant winien wydać komitentowi wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał.

Prawo własności komitenta powoduje również jego uprawnienie do wszelkich owoców i pożytków, jakie wypływają z danej tranzakcji. — Z mocy art. 582 § 1 K. H. komitent może także żądać od komisanta przelania na siebie wszelkich wierzytelności, jakie ten ostatni nabył dla niego we własnem imieniu. — Jako właściciel dobra komisowego, może również komitent domagać się od swego komisanta ujawnienia osoby trzeciej, z którą została zawarta zlecona tranzakcja.

2. Prawo udzielania wskazówek. Z przepisu art. 583 K. H. wynika zasada, iż komitent uprawniony jest do podania w treści umowy komisowej odpowiednich wskazówek, co do sposobu wykonania umowy zleconej. Wskazówki te wiążą komisanta, który przystąpił do danej umowy, bez względu na to, czy są one zawarte w porozumieniu pierwotnem, czy też w porozumieniach dodatkowych, udzielanych komisantowi w miarę wykonywania danego zlecenia.

W przypadku niestosowania się komisanta do wskazówek komitenta, ostatni ma dwa wyjścia: 1) albo może żądać od komisanta pokrycia strat, wynikłych z przekroczenia wskazówek, ma więc prawo do odszkodowania, 2) albo też ma prawo natychmiast po otrzymaniu od komisanta wiadomości o zawarciu czynności zleconej —