Magazyn6901

EKSPEDYCYJNA UMOWA

obrotu, stojąc na stanowisku, że bezpieczeństwo tegoż obrotu będzie w dostatecznej mierze chronione przez samą tę okoliczność, iż ekspedytor jest kupcem, a więc osobą z obrotem i jego specjalnemi warunkami w dostateczny sposób obeznaną, której nie grożą przykrości, mogące wyniknąć z niedopełnienia — wskutek nieświadomości — przepisów prawa handlowego. Podkreślona wyżej zasada szybkości obrotu przejawiać się będzie przedewszystkiem w konsekwent-nem pomijaniu przez prawo handlowe wszelkich rygorów i formalności, przepisanych w zwykłych stosunkach prywatnoprawnych. Stąd też prawo handlowe pomija słusznie milczeniem zagadnienie strony formalnej umowy ekspedycyjnej. Opierając się jednak na poglądach doktryny (N a-mitkiewicz: op. c. art. 598 uw. 7) oraz praktyce obrotu, dojść możemy do uzasadnionego wniosku, iż umowa ekspedycyjna zawarta być może między stronami w formie dowolnej, z pominięciem nawet przepisów formalnych prawa powszechnego. W praktyce obrotu umowa ekspedycyjna zawierana bywa w rzeczywistości w formie dowolnej, a więc zarówno pisemnej, jak i ustnej, w szczególności praktykowana jest forma korespondencyjna. Dopuszczalne będzie jednak również zawarcie umowy w formie telefonicznej, telegraficznej oraz radjo-wej. Możliwe również będzie, opierając się na zwyczaju handlowym, zawarcie umowy ekspedycyjnej, podobnie jak to ma miejsce przy komisie, w formie przesłania jednostronnego zlecenia ze strony nadawcy, albowiem brak odmownej odpowiedzi na nadesłane zlecenie ze strony ekspedytora uważać należy za zgodę na wykonanie zleconej tranzakcji.

Umowa ekspedycyjna może być zawierana również w formie mieszanej, a więc część warunków może być zawarta w piśmie, reszta zaś omówiona ustnie. Na całokształt umowy składają się kolejno wszelkie zlecenia, z daną tranzakcją związane, nawet jeżeli nie są one podane do wiadomości drugiego kontrahenta w jednym dokumencie lub w tym samym czasie. Stąd też, w szczególności przy zawarciu umowy w drodze korespondencyjnej, poszczególne zlecenia, w odrębnych listach zawarte, stanowią integralne części umowy ekspedycyjnej, łącząc się w jedną całość.

Przechodząc zkolei do zagadnienia treści umowy ekspedycyjnej, stwierdzić możemy, iż jest nią z zasady bliższe lub dalsze sprecyzowanie zlecenia zasadniczego oraz warunków dodatkowych tegoż zlecenia. Zakres ogólny treści umowy wytyczony jest przepisem ramowym art. 598 K. H., stwierdzającym, iż umowa ekspedycyjna w treści swej zawiera polecenie przesyłki rzeczy z jednej strony, zaś podjęcie się powyższej przesyłki— z drugiej. Oprócz skonkretyzowania zlecenia przez określenie przedmiotu przesyłki, prawo handlowe przewiduje możność uwzględnienia w treści umowy następujących warunków dodatkowych: 1) podjęcia się przez ekspedytora przesłania za oznaczoną w umowie sumę ryczałtową (art. 604 K. H.). 2) wykonania przez ekspedytora przewozu we własnym zakresie (art. 605 K. H.), 3) podania przez nadawcę szczególnej właściwości przesyłki, gdy zawiera ona pieniądze, kosztowności, papiery wartościowe lub rzeczy szczególnie cenne (art. 606 K. H.), 4) umownego przedłużenia terminu przedawnienia roszczeń przeciwko ekspedytorowi (art. 610 § 1 K. H.). Nadto z istoty stosunku ekspedycyjnego w treści umowy mogą być zastrzeżone: 1) określenie sposobu i wysokości pobierania wynagrodzenia przez ekspedytora za wykonanie zlecenia, czyli t. zw. prowizji, 2) zastrzeżenia drogi, jaką rzeczy mogą być przesłane, 3) określenie środków przewozu, względnie 4) przestrzeni przewozu, lub 5) czasu, w jakim ma być dokonany, z ewentualnem sprecyzowaniem dnia jego rozpoczęcia i zakończenia. Dopuszczalne również w treści umowy są warunki, dotyczące opakowania rzeczy, ich oclenia, ubezpieczenia i t. p.

W związku z ewentualnością procesu sądowego między kontrahentami umowy ekspedycyjnej, wynikłego na podłożu tejże umowy, zastanowić się należy nad miejscem wykonania umowy. Prawo handlowe w przepisach o ekspedycji w przedmiocie powyższym nie wypowiada się wcale. Wobec jednak tego, iż zagadnienie powyższe posiada doniosłe znaczenie, w szczególności w przypadku sporu, i decydować będzie o wyborze sądu właściwego dla rozstrzygnięcia tego sporu — znalazła kwestja, przez nas podniesiona, odbicie w wywodach doktryny. Tak więc Duringer-Hachenburg (op. c. § 3^3 ^uw- 23 w związku z § 407) uważa, iż miejscem wykonania umowy jest miejsce, w którem każda ze stron posiada swe przedsiębiorstwo lub nawet oddział fi-Ijalny. Z poglądem powyższym nie zgadza