Magazyn6
9801

290

BANKI

stanowi t. zw. „Proportion“ (stosunek) (w powyższym wykazie 29,7%). Rezerwa jest pogotowiem kasowem, a „proportion" — stosunkiem tego pogotowia do natychmiast płatnych zobowiązań Banku. Proportion nie stanowi natomiast o pokryciu złotem biletów, gdyż są one pokryte kruszcem w departamencie emisyjnym. (Pokrycie kruszcowe całego obiegu biletów i natychmiast płatnych zobowiązań Banku, obliczone w powyższym wykazie w/g zasad obowiązujących większość banków kontynentalnych, wynosi 36,6%).

WAŻNIEJSZE CYFRY BILANSÓW BANKU ANGIELSKIEGO (średnie roczne — w mil jonach £)

pg. parytetu monetarnego: i £ — 43.38 zł

	Kurs	3i-	XII.	1935 r. =		26.16
Rok	Złoto w dftp. emi- syj nym	„Inne*^4 papiery wdep. bankowym		Wkła- dy rzą dowe	„Inne'^4wkłady	Bilety w obiegu	„ Proportion*^4
		Dyskonto i pożyczki	Pa piery
1844	13.9	9,5		5,2	8.0	20,3	59.0%
1866	14,0	23.0		5,3	16,7	23,2	3°.°%
1867	20,2	18,2		6,8	18,8	23,4	49.o%
1891	23.4	29,7		6,6	31.4	25,r	4i,o%
1913	35.7	32,8		13,3	41.5	29,1	49,0%
1920	115,9	83.0		19,1	126,0	^IJ5,3	14,0%
1925	145,6	75,0		14,1	112,8	138,4	22.0%
1929	146,9	15,5	19,2	14.5	99,8	362,3	39,7%
1931	r39,7	8.7	18,1	15,4	102,9	354.8	44.2%
1933	^I76,6	n,8	14.1	17.7	140,1	371.2	44,5%
1935	*93.7	9,6	11.9	15.3	134.8	394,7	39.7%

Łitor&tura: Acres W. M.z The Bank of England from toithin 1694—1900. London, Oxford Unioersity Press 1931, — An-drćad&a A.: History of thc Bank of England. London 1924. — BagehoŁ W.: Lombard Street. London 1908. — Committee of Finance and Mndustry, Report. (Raport MacmiUana). London 1931. — Oregory T. B.s Select Statutes, Documents and Report* Relating to British Banking (1832—1928). London 1929. — Herlsson C.z Le contróle du Cridil par la Banque d*Angleterre. Parts 1932.—Hopkins R.: The Contro! and Reform of the Bank of England. London General Press. London. — Hostaneekl Jan: Polityka dyskontowa Banku Angielskiego (1914—1930). Kraków 1930. —

b) Bank Francuski (Banąue de France). Po upadku systemu Law’a w 1720 r. idea banku emisyjnego, której Law był inicjatorem, została we Francji na długie lata pogrzebana. Dopiero w latach 1776—97 powstały trzy banki, emitujące bilety płatne a vista; są nimi: „Caisse d’Escompte“, „Caisse des Comptes Courants“ i „Caisse d’Escompte et du Commerce“. Zwłaszcza działalność dwóch ostatnich wpłynęła na dodatni zwrot w opinji publicznej w stosunku do bankowości emisyjnej.

W r. 1800 powstaje z inicjatywy przemysłowca Le Couteulx i bankiera Perregaux, przy poparciu Napoleona, Bank Francuski. Ustawa z r. 1803 przyznała Bankowi wyłączny przywilej emisji banknotów w obrębie Paryża i nadała statutowi Banku charakter publiczno-prawny. Dalsze zmiany statutowe przyniósł r. 1806, ustanawiając na czele Banku gubernatora z nominacji głowy państwa, oraz r. 1808, w którym udzielono Bankowi prawa otwierania oddziałów i rozszerzono prawo emisji biletów Banku na prowincję. Kapitał akcyjny z początkowych 30 miljonów fr. został podniesiony w powyższych latach do 45 i 90 miljonów fr. Od tego czasu statut ulegał tylko drobnym poprawkom i uzupełnieniom. W r. 1848 po raz pierwszy rząd zawiesił wymienialność biletów, nadając im przymusowy kurs, oraz ustanowił maksymalną wysokość emisji w kwocie 350 milj. fr.

W maju 1848 r. nastąpiło pod naciskiem rządu połączenie się 9 banków prowincjonalnych departamentalnych z Bankiem Francuskim, posiadającym odtąd faktyczny monopol emisji banknotów we Francji. Stanowisko to zostało przejściowo zachwiane w latach 1861—65 w związku z przyłączeniem do Francji Sabaudji, posiadającej własny bank emisyjny. Kapitał akcyjny Banku podniesiono w 1857 r. do 182,5 milj. fr., na którym to poziomie odtąd pozostał bez zmiany.

W czasie od 6. VIII. 1850 do 12. VIII. 1870 przywrócona była wymienialność banknotów na kruszec i zniesione ograniczenie emisji. Od tej pory do 23. VI. 1928 istniał we Francji system ustalania górnej granicy emisji, bez dodatkowych przepisów co do sposobu pokrycia obiegu. Przymusowy kurs banknotów, ustanowiony w chwili wybuchu wojny francusko-pruskiej, został zniesiony w r. 1878, gdy państwo zdołało spłacić większość kredytów, zaciągniętych w Banku w okresie wojennym; równocześnie nadano biletom charakter prawnego środka płatniczego.

Od chwili swego założenia Bank prowadził politykę gromadzenia wysokich rezerw kruszcowych, przekraczających chwilami obieg biletów. Dzięki tej polityce i pomyślnemu rozwojowi gospodarczemu Francji zapas kruszców Banku Francuskiego