Magazyn6
1401

306

BANKI

z kapitałem początkowo io milj. marek est., podwyższonym w 1921 r. do 250 milj. marek est.; a następnie — po wprowadzeniu nowej jednostki pieniężnej w 1927 r. — przeliczonym i podwyższonym do 5 milj. koron estońskich. Stosunek nowej jednostki monetarnej, korony estońskiej, do obiegających wówczas marek estońskich wyrażał się jak 1 : 100.

najważniejsze pozycje bilansowe

PRZEDSTAWIAJĄ SIĘ NASTĘPUJĄCO (w milj. marek est. i koron est.)

Podług parytetu monet. 100 kor. est. = 238,88 zł., podług kursu w końcu 1935 r. 100 kor. = około 130 zł.

Rok	Aktywa			Pasywa
	Złoto i dewizy	Weksle i po tyczki	Papiery warto ściowe	Obieg bank notów	Depo zyty
1921 w mk. est.	286	I 404	7	300	I 104
1930 w koron.	23	25	—	32	15
1935 w koron.	36	23	—	40	3°

Literatura: Sprawozdania roczne Banku Estońskiego 1919—1934.

s) Bank Litewski (Lietuvos Bankas). W powstałem w r. 1918 państwie litew-skiem obiegały początkowo środki płatnicze, oparte na marce niemieckiej (t. zw. Ostmarki i Ostruble); emitowała je Kasa Pożyczkowa, założona przez władze okupacyjne niemieckie. W r. 1922 przeprowadzono reformę monetarną i powołano do życia „Bank Litewski", nadając mu wyłączny przywilej emisji biletów, opiewających na lity.

Bank posiada formę spółki akcyjnej i pozostaje pod silnym wpływem rządu, w którego rękach znajduje się znaczna część akcyj. Kapitał zakładowy wynosi 12 milj. lit, podzielonych na 120000 akcyj po 100 lit.

WAŻNIEJSZE POZYCJE BILANSOWE BANKU LITEWSKIEGO

(w miljonach litów) parytet: 100 litów w 8g,i4 zł.

	Aktywa			Pasywa
Rok	Złoto	Należ ności	Weksle i pożyczki	Obieg	Depo-
		zagra niczne		biletów	zyty
1923	16	47	17	60	M
31. VIII. 1935	37	11	87	93	41

Literatura: LehstichO.t WOhrungund Wirlschaft in Po len, LJau-n LetOand und Estland. Beri.,, 1923. — Sprawozdania roczne Banku Litewskiego.

tj Bank Gdański (Bank von Danzig). Wolne miasto Gdańsk zachowało w pierwszych latach istnienia system monetarny niemiecki z Oddziałem Banku Rzeszy w Gdańsku. Wobec gwałtownego spadku marki niemieckiej rozpoczęło W. m. Gdańsk w r. 1923 starania, mające na celu powołanie do życia własnej instytucji emisyjnej; dnia 22. IX. 1923 r. został zawarty w Genewie układ z Polską, w którym ustalono zasady reformy monetarnej oraz przewidziano udział banków polskich w kapitale akcyjnym powstać mającego Banku Gdańskiego. W układzie tym stwierdzono ponadto, że nadal pozostanie obowiązującym arb 36 Konwencji Paryskiej, zawartej 9 listopada 1920 r., w myśl którego Polska i W. m. Gdańsk zobowiązały się rozpocząć rokowania, skoro tylko okoliczności na to pozwolą, w celu unifikacji systemów monetarnych.

Bank Gdański, założony 5 lutego 1924 r., otrzymał formę spółki akcyjnej, posiadającej wyłączny przywilej emisji na podstawie ustawy z dnia 20 listopada 1923 r. Kapitał zakładowy w wysokości 7,5 milj. guldenów składał się z 75 000 akcyj imiennych po 100 guldenów; udział banków polskich w kapitale wynosił 30%. Senat W. m. Gdańska zastrzegł sobie wpływ na bieg spraw Banku przez nominację Komisarza oraz 2-ch członków Wydziału Bankowego.

Waluta gdańska była początkowo oparta na funcie angielskim; nowa jednostka pieniężna, „gulden gdański", stanowił tą część funta. Bank miał obowiązek wymiany biletów na czeki na Londyn; ogólna suma obiegu biletów nie mogła przekraczać 100 guldenów na głowę ludności (a zatem około 40 miljonów guldenów) i musiała być pokryta w wysokości 33% zapasem złota lub dewiz na Londyn. Wobec zawieszenia wymienialności biletów na złoto przez Bank Angielski — przeprowadził Bank Gdański dnia 21 września 1931 r. zmianę powyższych norm w tym kierunku, że w miejsce wymienialności na funty angielskie wprowadzono wymienialność na złoto lub dewizy według parytetu monetarnego, ustalonego w wysokości 3 414,18 guld. za 1 kg. czystego złota, oraz że ogólna suma obiegu biletów i natychmiast płatnych zol>owiązań winna być pokryta w wysokości 40% zapasem złota lub dewiz. Dnia 2 maja 1935 r. przeprowadzono ponowną reformę, zrównując parytet monę-