Magazyn6
8301

375

BANKOWE PRAWO

miotem działalności. < :harakterystycznem jest, że prawo bankowe nie nazywa spółdzielni kredytowych przedsiębiorstwem bankowem, choć je za takie uważa.

2. Przedsiębiorstwa bankowe wyłączone z pod działania prawa bankowego. Prawo bankowe nie obejmuje: i) banków państwowych, 2) Pocztowej Kasy Oszczędności, 3) Banku Polskiego. Nie obowiązuje również prawo bankowe: 4) zakładów za stawniczych, organizowanych przez Państwo, związki samorządowe, komunalne kasy oszczędności oraz inne osoby prawa publicznego, 5) Kas oszczędności, rządzących się własnemi statutami; np. w Mało-polsce istnieją dwie takie kasy: Galicyjska Kasa Oszczędności we Lwowie i ruska „Szczadnicia“ w Przemyślu — dla kas tych obowiązywał w Austrji t. zw. regulatyw z dn. 26 września 1844 ^r- 6) Komunalnych Kas Oszczędności, których stan prawny określało rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dn. 13 kwietnia 1927 r. (Dz. U. Nr. 38, poz. 339) oraz rozporządzenie wykonawcze Ministra Skarbu z dn. 26 marca 1928 r. (Dz. U. Nr. 44, poz. 424). W obecnej chwili przepisy te utraciły moc obowiązującą w związku z wprowadzeniem w życie nowego rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dn. 24 października 1934 r. (Dz. U. Nr. 95, poz. 860). 7) Gminnych wiejskich kas pożycz-kowo-oszczędnościowych. Stan prawny tych instytucyj reguluje rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dn, 30 grudnia 1924 r. (Dz. U. Nr. 118, poz. 1069). 8) Towarzystw kredytowych ziemskich i miejskich oraz Towarzystwa Kredytowego Przemysłu Polskiego. Źródłem prawa dla tych instytucyj są przedewszystkiem statuty (ustawy), zatwierdzone w drodze ustawodawczej przez b. władze zaborcze. Ponadto, odnosiła się do nich ustawa z dn. 30 lipca 1921 r. (Dz. U. Nr. 75, poz. 512), wkońcu rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dn. 17 marca 1928 r. w sprawie statutów towarzystw kredytowych ziemskich i miejskich oraz zmiany statutów instytucyj kredytowych, zatwierdzonych w drodze ustawodawczej przez b. władze zaborcze (Dz. U. Nr. 35, poz. 32Ó). Rozporządzenie to stanowi, że do towarzystw kredytowych, których statuty zostały zatwierdzone względnie zmienione na mocy omawianego rozporządzenia, mają analogiczne zastosowanie przepisy następujących artykułów prawa bankowego: art. 70 ust. 1, 4 i 5, art. 71—83 (emitowanie listów zastawnych na okaziciela na podstawie pożyczek hipotecznych) i art. 97—100 (nadzór). 9) Bankowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Już prawo bankowe z r. 1924 zawierało zakaz prowadzenia przedsiębiorstwa bankowego w takiej formie prawnej organizacji. Art. 115 obecnej ustawy stanowi o likwidacji tych przedsiębiorstw w terminie do dn. 31 grudnia 1930 r. pod rygorem przymusowej likwidacji.

3. Koncesja. Do założenia i prowadzenia przedsiębiorstwa bankowego, z wyjątkiem spółdzielni kredytowych, potrzebne jest zezwolenie Ministra Skarbu, nazywane także przez ustawę koncesją. W najogólniej szem pojęciu przez koncesję (zezwolenie) należy rozumieć uprawnienie, nadane osobie fizycznej lub prawnej przez właściwą władzę publiczną — w danym przypadku przez Ministra Skarbu — na wykonywanie działalności, która w zasadzie jest zakazana przepisami prawa pozytywnego. Koncesja ma charakter ogólny, jeżeli dotyczy otwarcia i prowadzenia przedsiębiorstwa, lecz może być i szczególną, jeżeli stwarza uprawnienie do wykonania poszczególnej czynności bankowej. I tu prawo bankowe wprowadza wyjątek odnośnie do spółdzielni, mianowicie: spółdzielnie spożywcze, należące do związków rewizyjnych w rozumieniu ustawy z dn. 29 października 1920 r. o spółdzielniach (Dz. U. Nr. iii, poz. 733) ^w brzmieniu obwieszczenia Ministra Skarbu z dn. 16 czerwca 1934 r. (Dz. U. Nr. 55, poz. 495), mogą bez szczególnej koncesji przyjmować wkłady pieniężne od swych członków, jednak bez prawa wydawania dowodów wkładowych, opiewających na okaziciela lub opiewających na nazwisko, a płatnych okazicielowi. Koncesji udziela według swobodnego uznania Minister Skarbu po zasiągnięciu opinji izby przemysłowo-handlowej o osobach założycieli i celowości przedsiębiorstwa. Dla przedsiębiorstw, opartych na przepisach o związkach międzykomunalnych (celowych) oraz dla spółek akcyjnych, zakładanych z zastrzeżeniem, że akcjonarjuszami mogą być tylko związki komunalne lub międzykomunalne, koncesji udziela Minister Skarbu w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych. W takim samym trybie udziela koncesji Minister Skarbu