Magazyn6
8201

374

BANKOWE PRAWO

dwa zaś pozostałe działają na mocy statutów, zatwierdzonych w drodze ustawodawczej przez b. władze zaborcze. Nie jest natomiast bankiem dom bankowy „Krato-cliwill i Pernaczyński" w Poznaniu; uprawniony jest on jedynie do używania w firmie słowa „bank“.

Domami bankowemi są przedsiębiorstwa bankowe, należące do osób fizycznych lub istniejące w formie spółki jawnej (firmowej j, albo komandytowej. Domy bankowe

0    pełnym zakresie działania uprawnione są do wykonywania wszystkich zwykłych czynności bankowych, natomiast domy bankowe o ograniczonym zakresie działania mogą wykonywać wszystkie zwykłe czynności, z wyjątkiem przyjmowania wkładów

1    depozytów oraz wydawania gwarancyj (art. 3 pkt. 2 pr. bank.).

Prawo bankowe określając w art. 3 pkt. 1 zakres działalności domów bankowych o pełnych prawach, powołuje jednocześnie w' tymże przepisie art. 24 i 25, traktujące

0    zwykłych i specjalnych czynnościach bankowych. Nie należy jednak z tego wnosić, ażeby wspomniane przedsiębiorstwa bankowe mogły uzyskać koncesję Ministra Skarbu na wykonywanie specjalnych czynności bankowych z art. 25, do których należy: 1) wydawanie dowodów wkładowych, płatnych okazicielowi, 2) udzielanie pożyczek pod zastaw ruchomości, 3) czynności emisyjne. Jak bowiem wynika z art. 32 pr. bank., wydawanie dowodów wkładowych, płatnych okazicielowi, może być przyznane wyłącznie bankom t. j. przedsiębiorstwom bankowym w rozumieniu art. 2. Następnie, należy pamiętać, że udzielanie pożyczek pod zastaw ruchomości stanowi główny przedmiot działalności zakładów zastawniczych (art. s). Jeżeliby więc w danym przypadku przyjąć, że dom bankowy otrzymał zezwolenie na wykonywanie tego rodzaju czynności lombardowych, to wówczas niewątpliwie utraci on swój dotychczasowy charakter domu bankowego i stanie się zakładem zastawniczym, podlegającym przepisom art. 5 i art. 85- -go pr. bank. Art. 68

1    84 stanowią wreszcie, że czynnościami emisyjnemi mogą trudnić się jedynie banki. Biorąc więc powyższe pod uwagę, należy wnosić, że powołanie art. 25 w przepisie art. 3 pkt. 1 prawa bank. miało na celu wyłącznie wyjaśnienie, które mianowicie czynności bankowe nie są czynnościami zwj’kłemi t. j. czynnościami wymagające-mi szczególnej koncesji Ministra Skarbu, że przeto w ykonywanie wszelkich innych czynności bankowych, niewymienionych w art. 25, stanowi zakres uprawnień domów bankowych o pełnych prawach.

Kantorami wymiany są najmniejsze przedsiębiorstwa bankowe, należące do osób fizycznych lub istniejące w formie spółki jawnej, albo komandytowej. Uprawnione są one do wykonywania następujących czynności: kupna i sprzedaży na rachunek własny i obcy pieniędzy zagranicznych w monetach i banknotach, krajowych papierów wartościowych oraz losów krajowych loteryj, wreszcie ubezpieczania obli-gacyj krajowych pożyczek premjowych (art. 4 pr. bank.).

Odmiennym typem przedsiębiorstwa bankowego jest zakład zastawniczy (lombard) (art. 5 prawa bankowego). Może on należeć do osoby fizycznej lub prawnej, może istnieć również jako samodzielne przedsiębiorstwo, w formie jakiejkolwiek spółki handlowej lub spółdzielni. Zakład zastawniczy uprawniony jest tylko do udzielania pożyczek pod zastaw ruchomości i przyjmowania ruchomości na przechowanie. Prawo bankowe zaznacza przytem, że takie pojęcie ruchomości nie obejmuje papierów wartościowych. Ustawodawcy chodziło tu o zapewnienie ochrony tych przedsiębiorstw przed zgubnemi i często nic^podziewanemi skutkami spadku kursu papierów wartościowych. Zakłady zastawnicze mogą ponadto trudnić się za osobnem zezwoleniem komisową sprzedażą ruchomości, z zachowaniem w tej mierze obowiązujących przepisów, a w szczególności rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dn. 7 czerwca 1927 r. o prawie przemysłowem (Dz. U. Nr. 53, poz. 468) w brzmieniu ustawy z dn. 17 marca 1932 r. (Dz. U. Nr. 29, poz. 293), ustawy z dn. 24 marca 1933 r. (Dz. U. Nr. 25, poz. 209) oraz ustawy z dn. 10 marca 1934 r. (Dz. U. Nr. 40, poz. 35°)-

Spółdzielnie kredytowe są to zrzeszenia gospodarcze, oparte na ustawie z dn. 29 października 1920 r. o spółdzielniach (Dz. U. Nr. iii, poz. 733) w brzmieniu obwieszczenia Ministra Skarbu z dn. 16 czerwca 1934 r., zawierającego jednolity tekst ustawy o spółdzielniach (Dz. U. Nr. 55, poz. 495) — trudniące się czynnościami bankowemi, jako głównym przed-