Magazyn6
0001

392

BASTIAT FRfiDERIC — BAWEŁNA

wykończone), 1850; tłumaczenie polskie E. Ahrens : Harmonje ekonomiczne, Drezno 1867. — „Oeuvres completes", 6 t., wyd Paillottet, Paris 1854—55.

Literatura: Bidetf Frłderic Bastiat, Pani 1907. — P. Roncet Frłderic Bastiat, ra me et son oeuvre. Paris 1905.

L Całka

Baudrillart Henri Joseph Lśon.

B. urodził się w 1821 w Paryżu, urn. tamże 1892. Od 1852 wykładał histo-rję ekonomiki na Uniwersytecie Paryskim, a od r. 1881 był profesorem ekonomiki w Ecole des Ponts et Chaussees w Paryżu. Redagował Journal des Eco-nomistes i Constitutionnel. Był generalnym inspektorem bibljotek w Paryżu. W r. 1863 został członkiem Academie des Sciences Morales et Politiąues. Pisał dużo, w pracach swoich rozwijał jednak tylko teorje Bastiata. Do rozważam a za gadnień ekonomicznych wprowadzał pierwiastek filozoficzno-moralny. — Ważniejsze prace: ..Manuel d’economie politique“ Paris 1857 (tłum. na j. poLki przez J. Bole j e w s k ą, Warszawa 1869). — „Etudes de philosophie morale et d’economie jx>li tique“, Paris 1858. „Des rapports de la morale et d’econorr’ * politique“, Paris 1860.— „La liberte du travail“, Paris 1865.

Literatura: Benoidt w przedmowie do „Baudrillart, Gentile horami t ruraux de la France•* 1S94. — GutUoU Notice su M. Henri Baudrillart, 1896 (Mćmoirc de 1'acadćmie des science morales et politiąues, Ser. 2. T. XIX).

L. Całka.

Bawełna.

I. Surowiec, i. Tereny występowania. 2. Produkcja i zużycie. II. Przemysł bawełniany. i. Główne centra. 2. Polska.

I. Surowiec.

1. Tereny występowania. B. (gossypium) należy do rodź. malwowatych. Roślina zielna lub krzew o liściach 3—9 klapowatych, kwiatach dość dużych, żółtych. Owoc — torebka zawiera nasiona okryte grubym białym kutnerem, 1 tóry stanowi surowiec bawełniany. Rodzaj gossypium ma 6 gatunków. Do najważniejszych należy g. herba-ceum, roślina roczna, około 2 m wysoka, pochodząca z Azji wsch., kultywowana w Turcji, Grecji, Indjach, w strefie tropikalnej zachowuje się jak krzew; g. arborescens, krzew około 6 m wysoki, pochodzący z Azji tropikalnej, hodowany w Indjach, Chinach, Egipcie, Stanach Zjednoczonych i na Antylach. Oba te gatunki wraz z licznemi odmianami i rasami są najbardziej rozpowszechnione i dostarczają najlepszego włókna. Inne, jak g. hirsutum z Meksyku, g. peruvianum z Peru, g. barbadense z Małych Antyl i wysp Bahamskich wymagają specjalnych warunków klimatycznych, odpowiadających warunkom kraju, z którego pochodzą. W odmiennych warunkach klimatycznych ten sam gatunek b. może dać włókno zupełnie innej wartości. — Północna granica występowania b. w Europie nie przekracza 45⁰ szer. płn., w Azji przesuwa się do 41⁰ szer. płn., na tej samej szerokości przebiega w Ameryce płn: Niezbędnym warunkiem dla kultywowania b. jest przynajmniej 6-miesięczny okres czasu wolny od przymrozków, deszcze w olciesie rozwoju rośliny oraz ciepło i susza w czasie kwitnienia i dojrzewania — B. kultywowana była już w V. w. przed N. Chr. w Egipcie, Indjach i Peru. Pod koniec XVIII w. równocześnie z wynalezieniem maszyn do obróbki surowca, kultura b. rozpowszechniła się szeroko w Ameryce Płn. Monopol w produkcji b. utrzymały Stany Zjedn. Am. Płn. do amerykańskiej wojny domowej. Odtąd Anglja, chcąc się uniezależnić od Ameryki, zaczęła zakładać plantacje b. w Egipcie i Indjach, a za jej przykładem poszły i inne państwa. Pomimo to do dziś Stany Zjedn. Am. Płn. stoją na pierwszem miejscu pod względem produkcji i konsumeji b., a to dzięki olbrzymim obszarom nadającym się pod uprawę oraz dziękf posiadaniu róbotników-murzynów. Plantacje b. w Indjach ogniskują się na wyżynie Dekanu i płw. Gudżerat. W Egipcie 25% pól znajduje się pod uprawą b. Również w królestwie Iraku, na obszarze dawnej Mezopotamji, Anglja dąży do rozpowszechnienia hodowli b.

2. Produkcja i zużycie. Kryzys ostatnich lat odbił się na produkcji b. jedynie w Stanach Zjedn. Am. Płn., gdzie w latach ¹929/30 zbiór dał przeszło 27 milj. bali (bała ok. 227 kg), zaś w 1932/33 12,9 milj. bali, podnosząc się nieco w 1933/34 Jo 12,968 milj. bali. W Egipcie z 1,3 milj. bali w roku 1931/32 wzrosła do 1,7 milj. bali w ^r- *933/34. w Indjach z 3,3 milj. bali w 1931/32 do 4 3 milj. bali w r. *933/34. Do wielkich producentów b. należą jeszcze: