Magazyn6
9601

488

BOLIWJA — BOLSZEWIZM

pasem bydła, (lamy, alpaki, bydło rogate, owce). Stolicą jest La Paz (145 tysięcy mieszk.), główne miasta: Cucre (30 tys.), Potosi, Cochobamba, Santa Cruz, Oruro. B. zajmuje wyżynę wzniesioną 3000 do 4000 m n. p. m., otoczoną od zach. pasem brzeżnych Kordyljerów (Sajama 6 540), od wsch. pasem wewnętrznym Andów (Illimani 6405, Illampu 6Ó17). W górach liczne wulkany, naogół wygasłe, stoki okrywa las liściasty i szpilkowy, wyżej ciągnie się chłodny brunatny step (puna). Cz. wsch. wypełnia wilgotna, niezdrowa nizina w dorzeczu Amazonki. Najzdrowszy pas ciągnie się między 1 600 a 3 500 m. W górach klimat zimniejszy, na wyżynie kontynentalny. W pld. jej cz. leży jezioro Titicaca (3812) m) z słodką wodą (liczne inne są słone). W partjach wyższych uprawia się ziemniaki (ojczyzna ziemniaków), jęczmień, pszenicę, kukurydzę, niżej: banany, kakao, trzcinę cukrową, manjok, kawę, ryż. Główne bogactwo kraju stanowi cyna (drugie miejsce w światowej produkcji), srebro, miedź, sól, złoto, ołów, antymon, bizmut, borax, rtęć, węgiel brunatny i ropa. Istnieje kilka hut. Przemysł tkacki, cukrowniczy, alkoholowy i młynarski słabo rozwinięte. Stan dróg niedostateczny, wewnątrz kraju używa się pod siodło i jarzmo woły. Linij kolejowych jest 2214 km (1930), są śmiało prowadzone (niektóre przez polskich inżynierów) przez wysokie przełęcze (La Paz-Oruro-Antofaga-sta, La Paz-Tacna-Arica), poza tern liczne są drogi wodne (dorzecze Amazonki). B. korzysta z portów chilijskich lub brazylijskich; wywozi: cynę, miedź, srebro, bizmut, wełnę, skóry, kauczuk, za 10 do 15 milj. f. szt. Import wynosi zaledwie połowę. Dojazd z Europy trwa r8 dni (przez Buenos Aires) lub 30 dni przez kanał Panamski. B. jest krajem przyszłości, narazie w życiu gospodarczem Polski nie odgrywa żadnej roli.

Literatura: Conray: The Bołivian Andes. London 1901. — Dirmst; Im dunkelsten Bolivien. Stuttgart 1926. — FularaMi Argentyna, Paragwaj. Boliwja. Warszaw 1929.

Leszcz.

Bolszewizm.

ł. Nazwa. 2 Początkowe poglądy bolszewików. 3 Pierwsza rewolucja rosyjska. 4. Wojna światowa i druga rewolucja rosyjska. 5. Państwo rosyjskie w rękach bolszewików. 6. Bolszewizm w stosunku do spraw narodowościowych. 7. Bolszewizm w stosunku do spraw religijnych i kulturalnych.

1.    Nazwa. W 1903 roku w łonie socjalnej demokracji rosyjskiej nastąpiły duże nieporozumienia nietyle na gruncie różnic czysto teoretyczno-programowych, ile raczej z powodu odmiennego pojmowania spraw organizacyjno-taktycznych. Różnice te zarysowały się początkowo na emigracji, skąd przeniknęły do Rosji. Jeden odłam, stanowiący większość, nazwany został bol-szewizmem, drugi, mający za sobą mniejszość — mieńszewizmem.

2.    Początkowe poglądy bolszewików. Bolszewicy tworzyli organizację bardzo ścisłą, obejmującą, jak się sami wyrażali, rewolucjonistów zawodowych, oddanych całkowicie pracy partyjnej. Do partji zaś należeli ci tylko, którzy niezależnie od tego, że uznawali wspólny program, że płacili przepisaną statutową składkę — zajmowali jeszcze określone czynności organizacyjne. Mienszewicy znowu stali na tein stanowisku, że każdy co podziela program i płaci składkę jest tem samem członkiem partji.

Drugą różnicą pomiędzy temi dwoma odłamami socjalnej demokracji rosyjskiej był pogląd na stosunek jej do żywiołów libe-ralno-mieszczańskich i chłopskich: bolszewicy byli zwolennikami pewnego współdziałania z radykalnemi odłamami tych ostatnich; mienszewicy skłaniali się raczej do porozumienia się z demokratycznie nastro-jonemi grupami pierwszych. Wreszcie była też trzecia różnica: bolszewicy wychodzili z tego założenia, że w pewnym stopniu rewolucję można przygotować planowo, a nawet zorganizować, przez odpowiednie zgrupowanie sił rewolucyjnych oraz przez umiejętną taktykę; mienszewicy zaś sądzili, że pożądanego przez socjal-demokrację przewrotu w żaden sposób przygotować planowo nie można i że może on nastąpić, jako wybuch tylko żywiołowo, w wyniku całego szeregu przyczyn, na tle ogólnego rozwoju społeczeństwa.

Skutki tych różnic ujawniły się w tem, że bolszewicy usiłowali dawać inicjatywę rewolucyjną w rozmaitych przejawach ruchu rewolucyjnego, że byli zawsze nastrojeni bojowo, mieńszewicy zaś raczej czekali na samorzutne wystąpienia mas robotniczych i dopiero po ich ujawnieniu się usiłowali wyzyskać je dla swoich celów.