Magazyn6
6001

552

BUDŻET

tem praktyka administracyjna wytworzyła pewne zasady, stale przestrzegane przy opracowywaniu preliminarza budżetowego; na tej praktyce opiera się w szczególności forma i układ preliminarza oraz układ budżetu.

Podstawowe zasady prawa budżetowego zawiera Konstytucja. Nowa Konstytucja z 23 kwietnia 1935 Dz. U. Nr. 30 poz. 227 poświęca budżetowi osobny rozdział (VII), w którym ujęte są normy o ustalaniu budżetu, a mianowicie o terminach, zakreślonych Sejmowi i Senatowi dla uchwalenia budżetu i o skutkach nierozpatrzenia budżetu w przepisanym terminie przez obie Izby lub też przez jedną z nich (art. 58),

0    ograniczeniu kompetencji Izb przy ustalaniu wydatków, o uprawnieniu Rządu do czynienia wydatków poza budżetem (art. 59), wreszcie o tem, co ma stanowić podstawę gospodarki państwowej w wypadkach, gdy ani budżet ani też prowizorjum z powodu rozwiązania Izb nie mogły dojść do skutku tudzież w wypadkach, gdy nastąpiło odrzucenie projektu budżetu przez Sejm (art. 60). Postanowienia, mające związek z budżetem, znajdują się także w innych rozdziałach Konstytucji. Takie postanowienia zawiera w szczególności rozdział VI w art. 50 ust. 2, według którego inicjatywa ustawodawcza w sprawach budżetu należy wyłącznie do Rządu oraz w art. 55 ust. 2 lit. c), według którego prawo wydawania przez Prezydenta Rzeczypospolitej dekretów w czasie, gdy Sejm jest rozwiązany, nie rozciąga się na budżet. Związek z budżetem mają ponadto przepisy art. 31 ust. 1 i 2 lit. d), art. 35 ust. 2, art. 46 ust. I, i art. 77 Konstytucji.

Luźne przepisy z zakresu prawa budżetowego zawierają również inne ustawy

1    rozporządzenia, jak np. rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 17 marca 1927 r. Dz. U. poz. 195 o wydzieleniu z administracji państwowej przedsiębiorstw państwowych oraz o ich komercjalizacji, które w art. 15 normuje, jak przedsiębiorstwa skomercjalizowane mają figurować w preliminarzu budżetowym oraz w budżecie, ustawa z 18 lutego 1932 Dz. U. poz. 132, zmieniająca rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 24 września 1926 r. Dz. U. poz. 705/30 o utworzeniu przedsiębiorstwa ..Polskie Koleje Państwowe" oraz rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 21 października 1932 Dz. U. poz. 781, zmieniające takież rozporządzenie z 22 marca 1928 Dz. U. poz. 379 o utworzeniu przedsiębiorstwa „Polska Poczta, Telegraf i Telefon", w których unormowany jest sposób, w jaki gospodarka tych przedsiębiorstw ma znaleźć wyraz w budżecie. Analogiczne przepisy zawiera ustawa z 18 marca 1932 Dz. U. poz. 240 o utworzeniu przedsiębiorstwa „Polski Monopol Tytoniowy", rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 21 czerwca 1932 Dz. U. poz. 497 o przedsiębiorstwie „Polski Monopol Solny" oraz rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 11 lipca 1932 Dz. U. poz. 586 o Monopolu Spirytusowym.

Dużą rolę w kształtowaniu się zasad prawa budżetowego odegrała w Polsce praktyka administracyjna, stosowana przez Ministerstwo Skarbu, mianowicie, przez Departament Budżetowy tego Ministerstwa. W szczególności cały system pracy w łonie Rządu nad opracowaniem preliminarza budżetowego, zewnętrzna forma preliminarza oraz jego układ, jak również układ samego budżetu, opierają się, jak już zaznaczono, wobec braku w tym względzie przepisów prawa, z konieczności na tej praktyce.

2. Budżet i prowizorjum budżetowe. Według art. 58 ust. 1 Konstytucji ustawa ustala corocznie budżet Państwa. Ustawy skarbowe upoważniają Rząd do czynienia wydatków zgodnie z budżetem, przy-czem określają ogólne sumy wydatków w poszczególnych grupach budżetu i podają dochody, mające służyć na pokrycie wydatków. Z przepisów tych ustaw wynika: że budżet jest ustawą, że istotną treść tej ustawy stanowi upoważnienie dla władzy wykonawczej do czynienia wydatków, określonych w szczegółowem zestawieniu, obej-mującem również dochody, które mają służyć na pokrycie wydatków. Dodać należy, że zestawienie dochodów i wydatków, będące załącznikiem ustawy skarbowej, ujęte jest w rachunkową całość, umożliwiającą porównanie dochodów i wydatków oraz wyprowadzenie końcowego wyniku. Na tej podstawie budżet można określić jako udzielone Rządowi w formie ustawy upoważnienie do czynienia wydatków zgodnie z ich zestawieniem, stanowią-cem łącznie z zestawieniem dochodów, przeznaczonych na pokrycie wydatków, rachunkową całość. Budżet jest ustawą w znaczeniu jedynie formalnem, albowiem