Magazyn6
6701

559

BUDŻET

cej aniżeli wynosi kwota, preliminowana na ten cel w budżecie. Innemi słowy, Rząd nie może uskuteczniać wydatków nowych, ani też przekraczać wydatków preliminowanych. Jeśli zaś chodzi o odpowiedź na pytanie, czy na władzy wykonawczej ciąży obowiązek wydatkowania sum, przewidzianych w budżecie, to należy stwierdzić, że taki obowiązek nie wynika bynajmniej z samego budżetu. Budżet zakreśla jedynie władzy wykonawczej ramy, poza które ona w swej działalności wykraczać nie może. Natomiast obowiązek uskutecznienia wydatków przewidzianych w budżecie, wynikać może z ustaw, umów i t. p. tytułów, istniejących poza budżetem.

Dokonanie wydatków, nieobjętych budżetem, może nastąpić tylko na podstawie osobnego upoważnienia ustawowego. Zasada ta wynika z przepisu art. 59 ust 2 Konstytucji. Wyjątek od tej zasady przewiduje Konstytucja w przypadkach konieczności państwowej; wtedy Rząd ma prawo dokonać niezbędnego wydatku, nie objętego budżetem. Tymczasową podstawę prawną takiego wydatku stanowi uchwała Rady Ministrów, zaś projekt ustawy o przyznanie dodatkowych kredytów ma być w terminie siedmiodniowym od powzięcia uchwały przesłany do Sejmu. Uchwała Rady Ministrów winna być ogłoszona w gazecie rządowej i podana do wiadomości Najwyższej Izby Kontroli. Poza tern każdoczesna ustawa skarbowa zawiera zazwyczaj już zgóry upoważnienie dla Ministra Skarbu do zwiększania pewnych, w tern upoważnieniu określonych wydatków, ponad kwoty, preliminowane w budżecie, w miarę uzyskiwania nadwyżek w dochodach. Ustawa skarbowa na rok 1936/37 wymienia szereg takich wydatków, które Minister Skarbu może zwiększać, o ile osiągnie większe dochody od dochodów, preliminowanych w całym budżecie. W planach finansowo-gospodarczych przedsiębiorstw, zakładów, monopolów oraz niektórych funduszów Minister Skarbu ma prawo na zasadzie takiego upoważnienia, zawartego w ustawach skarbowych, zwiększać rozchody i ustalać rozchody nowe, w planach nie przewidziane, o ile te zmiany nie spowodują zmniejszenia wpłaty do Skarbu lub zwiększenia dopłaty ze Skarbu. Ustawa skarbowa na rok 1936/37 idzie jeszcze dalej, przewidując możność użycia nadwyżek budżetowych na pokrycie zobowiązań, zaciągniętych w toku wykonywania budżetów okresów ubiegłych.

Z zasadą, iż Rząd jest związany wysokością wydatków, ustalanych w poszczególnych rubrykach budżetu, pozostaje w sprzeczności prawo Rządu przenoszenia kredytów (virement). Polega ono na tern, że władza wykonawcza sumy, preliminowane w budżecie na pewien cel, a niewydatko-wane całkowicie na ten cel, ma prawo zużyć na powiększenie sum, preliminowanych na inny cel. Prawo przenoszenia kredytów dotyczy kredytów uchwalonych, wobec tego nie może spowodować ani ich powiększenia, ani też wydatkowania na cele, w budżecie nieprzewidziane. W Polsce każda ustawa skarbowa przyznaje to prawo w bardzo szerokim zakresie Ministrowi Skarbu, przyczem, o ile chodzi o budżet administracji (grupa A), wymagana jest do przeniesienia zgoda Prezesa Rady Ministrów. Przeniesienia nie mogą być jedynie dokonywane w celu zwiększenia wydatków na płace, ustalonych w poszczególnych paragrafach. Ograniczenie to jednak dotyczy tylko budżetu administracji, natomiast nie odnosi się do innych grup budżetu. W budżecie administracji Minister Skarbu ma prawo przenosić: a) w obrębie każdego działu budżetu zwyczajnego między paragrafami, obejmującemi wydatki, związane z normalnym tokiem administracji t. zn. wydatki na pokrycie bieżących kosztów utrzymania i funkcjonowania organów administracji państwowej; b) w obrębie każdej części ze wszystkich paragrafów na wszystkie paragrafy, obejmujące wydatki, niewymieniane pod lit a). W obrębie planów finansowo-gospodarczych przedsiębiorstw, zakładów, monopolów i funduszów państwowych może Minister Skarbu przenosić kredyty pomiędzy wszystkiemi paragrafami. Z powyższego widać, że przyznane Ministrowi Skarbu prawo przenoszenia kredytów jest bardzo rozległe, zwłaszcza o ile chodzi o wydatki specjalne t. j. wydatki, objęte paragrafami od 9 wzwyż, albowiem w odniesieniu do tych wydatków, nie mających zazwyczaj między sobą nic wspólnego, przenoszenia mogą być dokonywane w obrębie całej części i prawo przenoszenia rozciąga się, jak wskazuje na to brzmienie ustaw skarbowych, także na wydatki nadzwyczajne. Oczywiście, że wobec tak szeroko ujętego pęawa przenoszenia kredytów specjali-