Magazyn6u001

746

INWESTYCJE — INWESTYCYJNY BUDŻET

tem polega twórcze znaczenie robót publicznych uruchomionych np. podczas depresji. Rezultat teoretyczny jest jednak odmiemy od rzeczywistego ze względu na działanie tych wszystkich czynników, które opisano w rozdziale poprzednim. Ceny zaczną wzrastać, koszty również, okaże się brak urządzeń wytwórczych, wzrośnie import, za który nie będzie czem zapłacić, ujawni się dysproporcja pomiędzy i. konsumcyjnemi a produkcyjnemi i t. p. System tego rodzaju zatrudnienia sił wytwórczych znajdzie niebawem nieprzekraczalne granice.

Edward Lipiński.

Inwestycyjny budżet.

Budżet, który w treści swej jest zestawieniem wszystkich przewidywanych w pewnym okresie dochodów i wydatków, powinien obejmować również i wydatki inwe-stycyjne.

Jednakże wydatki te, dokonywane dla stworzenia nowych dóbr społeczno-gospodarczych lub w celu zwiększenia zatrudnienia pracy ludzkiej i pokrywane zazwyczaj z długoterminowych pożyczek, nie zaś z normalnych dochodów budżetowych, różnią się tak zasadniczo co do swego charakteru, przeznaczenia i sposobu pokrycia od pozostałych wydatków, że nieraz wyłącza się je z ogólnego budżetu i grupuje w od-dzielnem zestawieniu. W ten sposób powstało pojęcie budżetu inwestycyjnego. Pod względem formalno-prawnym pojęcie takie nie istnieje, gdyż ordynacje budżetowe państw europejskich nie zawierają specjalnych przepisów dla budżetu inwestycyjnego. Pojęcie budżetu inwestycyjnego powstało wskutek faktu, że pewną grupę wydatków, przeznaczonych na inwestycje i pokrytych w drodze operacyj finansowych, wyłączano czasami z ogólnego budżetu, tworząc dla nich budżet oddzielny.

Jakkolwiek budżet inwestycyjny oparty jest przeważnie na osobnym tytule prawnym (zwykle w postaci specjalnej ustawy) i wykonywanie jego odbywa się — poza nie-licznemi wyjątkami (budżet inwestycyjny nie jest zazwyczaj ograniczony żadnym terminem ważności i wydatki tym bmlzetem objęte mogą być dokcnj wane aż do ich wyczerpania, podczas gdy w ogólnym budżecie kredyty wygasają z końcem okresu budżetowego) — według ogólnych prawideł gospodarki budżetowej, to jednak tak teoretycy, jak i praktycy budżetowi wysuwają przeciw budżetowi inwestycyjnemu poważne zastrzeżenia, które sprowadzają się do zarzutu naruszenia zasady jedności budżetowej.

Teoretycy prawa budżetowego przywiązują wielkie znaczenie do ścisłego przestrzegania zasady jedności budżetowej. Ujęcie wszystkich dochodów i wydatków państwowych w jeden budżel pozwala tak społeczeństwu, jak i parlamentowi z łatwością zorjentować się w gospodarce budżetowej, ułatwia ocenę rozmiaru obciążeń podatkowych obywateli oraz kontrolę gospodarki, a co najważniejsze, uwypukla istnienie równowagi budżetowej.

Te względy, istotnie bardzo ważne, przemawiają za przestrzeganiem zasady jedności budżetowej; ci sami jednakże teoretycy dopuszczają wyjątki od tej zasady na rzecz t. z w. budżetów nadzwyczajnych, które chociaż nie w całości, jednak w przeważającej mierze obejmują zazwyczaj wydatki inwestycyjne.

0    ile chodzi o praktykę, to niektóre państwa wyłączają wydatki inwestycyjne z ogólnego budżetu, kierując się głównie tym motywem, że zebranie wszystkich wydatków inwestycyjnych w jedno oddzielne zestawienie daje lepszy pugląd na akcję inwestycyjną, aniżeli w wypadku rozmieszczenia ich w poszczególnych resortach, że przeznaczenie specjalnych źródeł dochodowych na pokrycie wydatków inwestycyjnych daje większą rękojmię ich dokonania i że technicznie łatwiejsze jest przeprowadzenie przez ciała ustawodawcze budżetu inwestycyjnego, traktującego tylko o inwestycjach, aniżeli ogólnego budżetu, zahaczającego

0    liczne i różnorodne zagadnienia, powodujące długotrwałe dyskusje.

1    tak naprzykład w budżecie Czechosłowacji wszelkie wydatki przedsiębiorstw państwowych i monopolów — a więc także i ich wydatki inwestycyjne — zawarte są w oddzielnej części o charakterze załącznika, co czyni wprawdzie zadość zasadzie powszechności, lecz niezupełnie zgodne jest z zasadą jedności budżetowej.

W Austrji ustawa skarbowa na rok 1935 nie zawiera wydatków inwestycyjnych, lecz postanawia, że zostaną one ustalone dodatkową ustawą. Ta zaś ustawa ustala kredyty na inwestycje na sumę 100 mil. szyi.

1    zawiera załącznik, w którym wymienione są w poszczególnych resortach „inwestycje”