Magazyn6
5201

644

CHEŁMSZCZYZNA — CHEYALIER MICHEL

Legjonów wyłamał się z pod władzy komendy armji austrjackiej i ruszył na wschód, „Koło Polskie" w parlamencie wiedeńskim przeszło do opozycji, dygnitarze austrjaccy narodowości polskiej gromadnie podawali się do dymisji i odsyłali ordery austrjackie, po miastach Galicji odbywały się olbrzymie strejki manifestacyjne i t. d. To nieoczekiwane wrażenie traktatu brzeskiego wywołało spóźnione wycofywanie się rządu austrjackiego z przyjętych zobowiązań, wysuwanie projektów rewizji linji brzeskiej, dążność do przeniesienia jej na Bug i t. p. Faktycznie linja graniczna traktatu brzeskiego nigdy nie została wprowadzona w życie i powstające Państwo Polskie przeszło nad nią do porządku dziennego, likwidując tem samem kwestję Ch.

Literatura: Askenazy: Sprawa ęubemji chełmskiej. Kraków 1907. — Tenże: Gubemja chełmska. „Bibłjoteka Warszawska” t. I. 1909. — Tenże: Documents rdatifs A la question du Goueernemmt de Chełm. Kraków 1908. — Bllousenko: Chołm-ika sprawa. Kijów 1909. — Bojarski Ko. J. O.: Czasy Nerona w XIX w. pod rządem moskiewskim. Lwów 1885. — Czterdzieści lat prześladowania Unji na Podlasiu. Kraków 1906. — Dziewulski Stefan: Statystyka projektu rządowego o wyodrębnieniu Chełmszczyzny w świetle krytyki. Warszawa 1910. — Francetc: Karty russkago i prawosławnego nasielenja Chołm-skoj Rusi, Warszawa 1909. — Komornicki Tytus* Obrona Chełmszczyzny w Dumie rosyjskiej. Warszawa 1918. — Kraus-han Okruchy przeszłości. Warszawa 1913. — Krzemiński: Dwadzieścia pięć lat Rosji w Polsce. Lwów 1892. — Mościcki: Unici. Warszawa 1918. — Plochocki Leon (Wasilewski) Chełmazczyzna i sprawa jej oderwania. Kraków 1911.— Wasilewski: Rosja wobec Polaków w dobie konstytucyjnej. Kraków 1916. — Tenże: Dzieje męczeńskie Podlasia i Chełmszczyzny. Kraków 1918. — Tenże: Der Kampf um dan Chelmerland. Wien 1919. — Wiercieński: Ruch ludności na terytorjum dzisiejszej gubemji lubelskiej 1818-1906. „.Ekonomista” Nr. 4_t 1907. — Tenże:    Ludność gubernji

siedleckiej.    „Ekonomista” Nr. 2, 1908. — Tenże:

W sprawie wyodrębnienia Chełmszczyzny. Warszawa 1910.

Leon Wasilewski.

Cherbuliez Antoine Elysće.

Ch. urodził się 1797 r. w Genewie, um. 1869 r. w Zurychu. Po skończeniu studjów prawnych i ekonomicznych został adwokatem, już jednak w r. 1833 objął katedrę prawa na Uniwersytecie w Genewie, a od roku 1835 wykładał również i ekonomikę w tejże uczelni. Na wieść o rewolucji we Francji w r. 1848 przeniósł się do Paryża, aby podjąć walkę przeciwko socjalistom. Wkrótce też zdobył sobie sławę niezwykle dowcipne-mi i głębokiemi pamfletami, pisanemi przeciw socjalistom, a szczególnie przeciw Proudhonowi. W r. 1853 powrócił do Szwajcarji i wykładał ekonomikę, najprzód na Uniwersytecie w Lozannie, a później na Politechnice w Zurychu. Rozgłos zdobył sobie Ch. z jednej strony już wspomniane-mi pamfletami na socjalistów, z drugiej znów doskonałym podręcznikiem ekonomiki, który wydał w 1862 r. W teorji ekonomiki stał na gruncie szkoły klasycznej i dedukcyjnej metody rozumowania. Podkreślał konieczność rozdzielania i odrębnego traktowania ekonomiki czystej i stosowanej. W zagadnieniach polityki ekonomicznej był zwolennikiem upaństwowienia gruntów, uważał bowiem, że wolność i sprawiedliwość oparte być mogą tylko na zasadzie „każdemu wytwór jego pracy", a ziemia nie jest wytworem ludzkiej pracy, ale darmym darem natury.

Ważniejsze prace: Riche ou pauvre. Exposition succincte des conditions actu-elles de la distribution des richesses socia-les. 1840. — Richesse ou pauvrete. 1841. — Simples notions de l’ordre social. 1848. — Le socialisme, c’est la barbarie. 1848. — Lettre a M. Proudhon sur le droit de pro-priśte. 1849. — Le potage ou la tortue. 1849. — Ćtudes sur les causes de la misere. 1853. —- Precis de la science economiąue. 2 vol. 1862.

literatura: Rambert E.f A. E. Cherbuliez. Bibliothiąue um-yeraelle no. 38/39. Paris 1870»

Witold Trąmpczyński.

Chevalier Michel.

Ch. ur. w r. 1806 w Limoges, um. w r. 1879 w Chateau de Montplaisir pod Lodeve. Skończył studja techniczne i był inżynierem w jednym z północnych departamentów Francji, gdy poznał Saint-Simona. Odrazu stał się gorącym zwolennikiem jego szkoły. Redagował pismo „Globe", głoszące idee Saint-Siinonizmu. W r. 1832 został skazany na rok więzienia za artykuły, dotyczące moralności publicznej i podburzające przeciwko władzy, które ukazywały się w „Globe". Zwolniony na interwencję Thiers’a wyjechał do Stanów Zjednoczonych celem studjowa-nia możliwości komunikacyjnych Ameryki z Europą. W r. 1841 objął po Rossim katedrę ekonomiki w College de France w Paryżu. Mimo, że jako profesor utrzymywał klasyczne i liberalne tradycje swej katedry, zawsze żywo interesował się zagadnieniami społecznemi i brał udział we wszystkich ruchach socjalnych, które przeżywała Francja w XIX wieku. Wywierał duży wpływ na