Magazyn6
1001

1002

DZIERŻAWA PRZEDSIĘBIORSTWA HANDLOWEGO

art. 4 K. H. staje się kupcem rejestrowym i, jako taki, obowiązany jest — według przepisu art. 6 K. H. — wpisać się do rejestru handlowego. W ten sposób fakt wydzierżawienia przedsiębiorstwa zarobkowego w większym rozmiarze pociąga za sobą obowiązek zgłoszenia do rejestru z dwóch tytułów: z przepisu art. 39 i art. 6 K. H. K.westję tę reguluje § 46 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dn. 1 lipca (934 r. o rejestrze handlowym, przewidując dwa przypadki. W pierwszym, gdy dzierżawcą lub użytkownikiem zostaje kupiec, już wpisany do rejestru handlowego, należy uczynić o wydzierżawieniu lub ustanowieniu prawa użytkowania odpowiednie wzmianki we właściwych rubrykach rejestru handlowego pod numerem, dotyczącym kupca, wydzierżawiającego lub ustanawiającego prawo użytkowania, nadto w rubryce uwag należy powołać dział i numer rejestru handlowego dzierżawcy lub użytkownika. W drugim przypadku, gdy dzierżawcą lub użytkownikiem przedsiębiorstwa kupca rejestrowego zostanie osoba, która przedtem nie miała charakteru kupca rejestrowego, wówczas oprócz wpisów, przewidzianych w pierwszym przypadku, należy wpisać dzierżawcę lub użytkownika do odpowiedniego działu rejestru handlowego (ust. 2 § 46 powoi. rozp.). Ponadto w rubryce uwag pod numerem, dotyczącym dzierżawcy lub użytkownika, należy zawsze powołać dział i numer rejestru handlowego kupca, który wydzierżawił przedsiębiorstwo lub ustanowił na niem prawo użytkowania (ust. końc. § 46 powoi. rozp.). Obowiązek rejestracji następuje również w przypadku wygaśnięcia dzierżawy lub zakończenia użytkowania. Przedsiębiorstwo wraca do wydzierżawiającego, który może je prowadzić pod dawną swoją firmą. Dzierżawca, jako kupiec, obowiązany jest przy rozpoczęciu swojego przedsiębiorstwa, t. j. wykonywania dzierżaw y, sporządzić inwentarz i bilans w walucie polskiej (art. 57 K. H.), co jest nietylko potrzebne do prowadzenia prawidłowej rachunkowości, lecz także jako podstawa dla rozrachunków między wydzierżawiającym i dzierżawcą. Z tej samej racji uznać należy obowiązek dzierżawcy sporządzenia bilansu i inwentarza przy zakończeniu dzierżawy.

6. Prawa i obowiązki stron. Wydzierżawiający ma prawo do otrzymywania czynszu dzierżawnego (co — jak już wspomniano — nie musi być uprawnieniem oddającego w użytkowanie). Wydzierżawiającemu służy ustawowe prawo zastawu pod warunkiem, ustalonym przez odpowiednie przepisy

0    najmie, na ruchomościach, znajdujących się w obrębie przedmiotu dzierżawy i służących do prowadzenia gospodarstwa lub przemysłu (art. 412 K. Z.). Podstawowym obowiązkiem każdego użytkującego (użytkownika, dzierżawcy) jest zachowanie substancji rzeczy („salva rei substantia") oraz jej zwrot po ustaniu stosunku użytkowania. Z obowiązku zachowania istoty rzeczy, poddanej użytkowaniu wynika, iż użytkujący musi jej strzec przed uszczerbkiem prawnym, a także faktycznym. Podkreślić należy, że użytkownik ma nietylko prawo, ale

1    obowiązek prowadzenia przedsiębiorstwa handlowego w dalszym ciągu. Inaczej bowiem właściciel byłby wystawiony na niebezpieczeństwo utraty „substancji", gdyż specjalnie przy przedsiębiorstwie zarobko-wem z natury rzeczy istnienie jego jest uzależnione od prowadzenia eksploatacji. Obowiązek zachowania substancji dotyczy nietylko mienia zmysłowego, ale także i wartości niezmysłowych, wchodzących w skład przedsiębiorstwa. Z tego punktu widzenia dzierżawca lub użytkownik obowiązany jest przy prowadzeniu przedsiębiorstwa dokładać starań sumiennego kupca (art. 501 K. H.), polegających w szczególno ici na zachowaniu renomy, zaufania kredytowego, przywiązania do firmy, utrzymania klienteli przedsiębiorstwa, prawa do patentów i wszelkich innych możliwości (szans) zbytu, nie wykluczając nawet prawa do najmu lokalu. O obowiązku zwrotu przedmiotu dzierżawy wyraźnie mówi art. 414 K. Z., stanowiąc, że dzierżawca winien go zwrócić w takim stanie, jaki odpowiada prawidłowej gospodarce.

7. Skutki prawne wobec osób trzecich. Przy prowadzeniu przedsiębiorstwa zarobkowego wysuwa się na pierwsze miejsce, oprócz pracy sumiennego kupca, tak istotnej dla procederu handlowego, kapitał obrotowy w przeciwieństwie do majątku podstawowego. Tego rodzaju dążność do maksymalnego upłynnienia aktywów, konieczna do pomyślnego rozwijania się interesów, łączy się ściśle z charakterem kredytowym obrotu gospodarczego. Wprost trudnem do pomyślenia jest prowadzenie przedsiębiorstwa handlowego bez korzystania i udzielania kredytu, który, jak dobitnie wykazuje prak