Magazyn6501

E

Edgeworth Francis Ysidro.

Ekonomista i statystyk angielski, urodził się w r. *845 ^w Edgeworthstown w Irlandji, zmarł * ^r *9²ó w Oxfordzie. Pochodził ze znanej, wszechstronnie utalentowanej rodziny anglo-irlandzkiej; matka jego była z poch rdzenia Katalonką. Studia wyższe odbywał w Dublinie i Oxfordzie, interesując się głównie literaturą starożytności klasycznej. Przez czas pewien myślał o kar jerze prawniczej i był nawet przyjęty do pa-lestry. Wykładał logikę i ekonomikę w Londynie, a następnie (od r. 1891 do 1922) w Oxfordzie. Był współzałożycielem i pierwszym redaktorem słynnego dziś kwartalnika „Economic Journal“ (1891), w którego redagowaniu brał czynny udział aż do śmierci. Na zwrot zainteresowań E. w kierunku ekonomiki wywarła zapewne wpływ znajomość z Jevonsem, w późniejszych latach E. przyjaźnił się z Marshallem. E. nie pozostaw ił po sobie dzieła, któreby syntetyzowało jego dorobek naukowy: w początkach swej ka-rjery naukowej wydał trzy niewielkie tomy p. t. „New and old methods of ethics" (Oxford 1877), „Mathematical Psychics" (London 1881) — jedna z najważniejszych prac E-, „Metretike or the method of measu-ring probabilities and utility“ (London 1887), reszta zaś jego olbrzymie] produkcji naukowej znajdowała gościnę na łamach czasopism i t. p. wydawnictw. Jednakże spuścizna naukowa E. jest stosunkowo łatwo dostępna, gdyż artykuły o treści ekonomicznej zostały wydane zbiorowo p. t. „Papers relating to political economy“ pod redakcją samego autora (London 1925), prace zaś statystyczne zebrał i streścił uczeń E., A. L. Bowley, p. t. „F. Y. Edgeworth’s contributions to mathematical statistics" (London 1928).

E., choć pozbawiony systematycznego wykształcenia matematycznego, miał ogromną intuicję matematyczną i w związku z tern był na gruncie angielskim jednym z pionierów zastosowania metod matematycznych do ekonomiki, dając wyraz swym poglądom już w najwcześniejszych swych pracach (specjalnie „Mathematical Psychics“). Wprowadził on do ekonomiki traktowanie użyteczności poszczególnego dobra jako funkcji ilości wszystkich dóbr oraz pojęcie krzywych obojętności jako podstawy analizy wymiany i cen. Zainteresowania jego obejmowały prawie wszystkie działy ekonomiki, jak

0    tem świadczy spis rozdziałów „Papers“:

1)    zagadnienia wartości i podziału dóbr,

2)    teorja monopolu (i duopolu), 3) zagadnienia pieniężne (głównie mierzenie wartości pieniądza, a więc teorja wskaźników cen), 4) handel międzynarodowy, 5) ciężar

1    przerzucanie podatków, 6) ogólne zagadnienia stosowania matematyki do ekonomiki. Do wszystkich tych zagadnień stosował E. mniej lub więcej zmatematyzowane metody, zapomocą których osiągał trwałe i cenne zdobycze. Na pograniczu ekonomiki i statystyki stoją prace E. z dziedziny teorji wskaźników, wśród których pierwsze miejsce zajmują i dziś jeszcze zaliczające się do klasycznych w tej dziedzinie prac sprawozdania p. t. „Reports of the committee appointed for the purpose of investigating the best methods of ascertaining and mea-suring variation in the value of the monetary standard (Mr. F. Y. Edgeworth, secreta-ry)“, opublikowane w „Reports of the Bri-tish Association for the Advancement of Science" za lata 1887—1889 (przedrukowane w „Papers"). W zakresie czystej statystyki głównym przedmiotem zainteresowania E. było t. zw. uogólnione prawo błędów. E. przeprowadził dowód ważnego twierdzenia, że rozkład sumy lub innej nieskomplikowanej funkcji wielkiej liczby zmiennych niezależnych dąży do t. zw. rozkładu normalnego przy dowolnym (w bar-

Fncyklopedja nauk politycznych. 1