Magazyn62101

317

GDAŃSK

ści na ...........32 133 5oo,

ludność W. M. Gdańska na 407 517,

Powyższe cyfry stanowią budżet zwyczajny. Budżet nadzwyczajny zamyka się zrównoważoną kwotą, po obu stronach w roku 1936, 171 910 gid., w roku zaś 1937 r. 123 100 gid.

Jak z cyfr budżetu zwyczajnego wynika, glównemi pozycjami w dochodach budżetu W. M. są: a) aparat finansowy (podatki, monopole i t. d. oraz udział w polskich wpływach celnych), b) poczta i telegraf. Obciążenia społeczne ludności stanowią duże źródło dochodu w budżecie, wydatki jednak na opiekę społeczną i zdrowie dochody te znacznie przewyższają. Najwyższą pozycję w wydatkach stanowią pobory i płace funkcjonarjuszy (36,37% globalnej cyfry budżetu za r. 1937/38). Według danych urzędowych w roku 1936/37 w ramach akcji oszczędnościowej „przesiedlono" do Rzeszy 386 urzędników i 2 118 emerytów. Oszczędność z tego tytułu rocznie ma wynosić ok. 3 milj. guldenów. Prócz tego, wskutek przerzucenia wielkiej ilości bezrobotnych do Rzeszy, oszczędność w r. 1937 wynosić ma z tego tytułu dla budżetu około 2,8 milj. guldenów. Wydatki na bezrobotnych spadły w roku 1936 w porównaniu z r. 1931 z 18,6 milj. na 6,2 milj. (liczba bezrobotnych spadla z ok. 20 000 (styczeń 1935) do 15000 (grudzień 1936).

3. Cła. Wolne Miasto na podstawie traktatu wersalskiego i umów pochodnych włączone zostało do polskiego obszaru celnego. Wpływy celne, pobierane przez gdańską administrację celną, są własnością skarbu celnego Rzplitej Polskiej, a Wolne Miasto otrzymuje od Polski w rozrachunku celnym 7<°7% ogólnych wpływów na całym obszarze celnym. Udział ten wynosi w ostatnich latach około 6 miljonów guldenów rocznie i stanowi dzięki korzystnemu dla Gdańska kluczowi rozrachunkowemu poważną pozycję budżetowo-dochodową.

Udział W. M. Gdańska w ostatnich latach w ogólnych dochodach celnych kształtował się jak następuje:

Rok	złotych	guldenów
1931/32	11 223 465,63	1 304 600,71
1932/33	7 087 120,12	783 852.08
*933/34	5 «33 347.35	713 729.24
*934/3 5	4 955 230,03	708 668,28
*935/36	5 795 814,96	421 088,80

Klucz rozrachunkowy w artykule 206 pkt. r Umowy Warszawskiej z dnia 24. X. 1921 r. (Dz. Ust. R. P. Nr. 16, poz. 139 z 1922 r.) polega na następującej formułce, stanowiącej podstawę rozliczeń pomiędzy Polską a Gdańskiem:

a)    za podstawę obliczenia przyjmuje się kwoty wpływów celnych na całym polskim obszarze celnym, t. j. na obszarze Rzeczypospolitej i W. M. Gdańska;

b)    ludność obszaru Rzeczypospolitej ustalono według ostatniego spisu ludnostosując dla każdego mieszkańca Wolnego Miasta 6-ciokrotną normę zużycia. Zatem otrzymuje się łącznie jednostek zużycia:

32 133 500 + (407517 X 6) = 34 578602; przyjmuje się więc: 32 133 500 : 34 578 602 =92,92886% dla Polski i 2445102:34578602 = 7,07114% dla W. M. Gdańska.

Wady obecnego klucza z polskiego punktu widzenia są następujące:

Obecna stopa procentowa udziału W. M. Gdańska w dochodach z ceł polskich jest dla Wolnego Miasta korzystna, z uwagi na: a) ubytek ludności spowodowany przeniesieniem się części ludności z Gdańska do Niemiec (emeryci, bezrobotni), wskutek czego nastąpiło obniżenie się podstawy obliczenia stopy; b) znaczne obniżenie się stopy życiowej ludności Wolnego Miasta spowodowane dewaluacją guldena; c) ustalony w Umowie Warszawskiej sposób obliczania udziału Gdańska w cłach polskich przyjmuje jako normę zużycia przypadającą na jednego mieszkańca W. M. Gdańska 6-cio krotną normę zużycia przypadającą na jednego mieszkańca Rzeczypospolitej. Ten sposób pomnażający — P^rzy podziale — mieszkańców Wolnego Miasta aż 6-cio krotnie, sposób ustalony bezpośrednio w czasach powojennych (rok 1922) jest obecnie o tyle nieuzasadniony, że stopa życiowa w Gdańsku, będąca wskaźnikiem normy zużycia w Gdańsku, zmalała, zaś w Polsce uległa zwyżce. Ten stan rzeczy nie przeszkodził temu, że Gdańsk swego czasu (rok 1932) zgłosił pretensję do jeszcze korzystniejszego dla siebie rozrachunku niż Umowa Warszawska przewidywała.

4. Kredyt publiczny. Zadłużenie Wolnego Miasta na 1. I. 1937 r.:

¹.    7% pożyczka komunalna z 1925

roku (z tego około 52% umorzono) ...........£ 1 500 000

2.    6^l/*% pożyczka tytoniowa z 1927 r. (z tego umorzono około

29%)...........£ 1 900 000