Magazyn6D501

441

GÓRNICTWO I HUTNICTWO

W roku 193¹ wydobycie na Górnym Śląsku zostało zakończone z powodu zupełnego już wyczerpania rud.

W czasach obecnych sprawa zaopatrzenia hutnictwa w rudę żelazną nabrała specjalnej ostrości wobec niezwykłego rozwoju hutnictwa żelaznego na całym świecie i wynikającego stąd tak dużego zapotrzebowania na rudę, że dają się odczuwać pi iważne trudności w jej znalezieniu; przytem cena jej w krótkim czasie podniosła się bardzo znacznie i nadal ma tendencję zwyżkową. To też są robione poważne starania w kierunku wynalezienia nowych zasobów rudnych, jak również w kierunku najracjonalniejszego jej wydobycia i zużycia.

Poza wyżej wymienionemi rudami ilaste-mi (syderyt i sferosyderyt) oraz brunatne-mi (limonit) istnieje jeszcze gatunek rudy

w szczególności silnie krzemionkowych, kwestja ekonomicznego wzbogacania w skali przemysłowej nie jest jeszcze rozwiązana.

Kopalnictwo rudy żelaznej w Polsce opiera się głównie na rudzie ilastej, czyli syderytowej. Rudy brunatnej, czyli limo-nitowej, wydobywa się stosunkowo niewiele, w ilości nieprzekraczającej kilku procent.

Wydobycie rud w Polsce przedwojennej zarówno w zaborze rosyjskim, jak i pruskim, prowadzone było dosyć intensywnie, jak to pokazuje poniższe zestawienie (w ton-nach).

Wydobycie rud żelaznych w latach przedwojennych przedstawiało się następująco:

Rok	b. Kongresówka	G. Śląsk
1870	109 131	406 532
1875	^r33 555	4°5 231
1880	147 618	482 541
1890	219 585	769 742
1900	482 319	406 839
1907	206 282	282 505
1913	330 067	133 ⁱ⁸4
Po wojnie, już w Rzeczypospolitej Pol-
skiej wydobycie zostało wznowione w obu dzielnicach:
Rok	b. Kongresówka	G. Ślą<.k
1920	ok. 120 000	62 342
1925	194 693	18 290
1928	682 432	16 203
1932	76 869	—
1935	326 151	—
1936	461 712	—

bardziej nowego pochodzenia, t. zw. ruda darniowa lub łąkowa, również o charakterze limonitowym. Cechą charakterystyczną tej rudy jest dosyć duża ilość fosforu, który ją czyni nieprzydatną do normalnego procesu martenowskiego. Ruda darniowa zawiera około 35% żelaza i około 2% fosforu. Rozrzucona jest ona po całej prawie Rzeczypospolitej i zalega bezpośrednio pod glebą przeważnie na łąkach, dochodząc do grubości warstwy 50 cm. Ze względu na swoją zawartość fosforu była ona używana jedynie w hucie Pokój, która do 1927 r. posiadała konwertory Thomasa specjalnie przeznaczone do przerobu rud fosforowych Po skasowaniu w hucie Pokój tomasowni, ruda darniowa w hutnictwie polskiem zastosowania nie znajdowała i była potrochu wywożona. Dopiero od kilku lat huta Pokój zaprowadziła u siebie proces, pozwalający na przeróbkę rudy darniowej w piecu martenowskim, który, jako produkt uboczny, daje tomasynę. Obecnie więc ruda darniowa powraca do polskiego hutnictwa, a przemysł czyni nawet jej poszukiwania. Zapasy rudy darniowej są nieznane.

Pomimo jednak największych wysiłków robionych w kierunku wydobycia naszych rud, możliwości w tym kierunku są ograniczone, jeżeli się weźmie pod uwagę, że jednocześnie ze wzrostem wydobycia wzrasta również wytwórczość stali. Wówczas naszej rudy nie starczy i zarówno teraz, jak i na przyszłość będziemy zmuszeni pewną część rudy sprowadzać z zagranicy. Potwierdza to prosty rachunek: dla przewidywanej w 1937 r. wytwórczości 1 300 000 t. stali, przy dzisiejszej proporcji surówki

1 złomu we wsadzie pieca martenowskiego 44% surówki i 66% złomu (10% liczone jest na spalenie), potrzeba 570 000 t surówki; do tego trzeba dodać około 120000 t surówki odlewniczej, co razem da około 690 000 tonn surówki. Przyjmując, że surówka posiada tylko 95% żelaza czystego, przy przeciętnej zawartości naszych rud 32% żelaza, potrzeba nam będzie około

2 milj. tonn rudy. Kopalnie nasze dostarczą około 800 000 tonn, brak więc będzie wkoło 1 200000 tonn rudy 32%, czyli około 380 000 tonn żelaza; część z tego około 30—40% można będzie zastąpić innemi materjałami, zawierającemi żelazo (szlaki, złom), pozostanie więc niedoboru żelaza około 250000 tonn, co przy przeciętnej zawartości rudy zagranicznej około 60% że-