Magazyn6e701

653

wać. Poza tem i sama osoba korzystająca i z i. może go się w każdej chwili zrzec, I ujawniając swój charakter urzędowy; również i w takim przypadku przepisy protokólarne oraz przywilej eksterytorjalności zaczynają niezwłocznie działać.

Juljan Makowski.

Indjanie.

Hiszpanie, podobnie jak Kolumb, sądzili, że dotarli do Indyj. Dlatego też od hiszpańskiego wyrazu Indios utarła się dla ludów Ameryki nazwa Indjanie. Również określenie „czerwonoskórzy" jest niewłaściwe, gdyż barwa skóry I. przechodzi od jasno-bronzowej do odcienia miedzianego. Określenie to pochodzi stąd, że niektóre szczepy z okazji obrzędów lub przed bitwą barwiły swe ciało na czerwono.

Pod względem antropologicznym uważa się Amerykę za obszar wpływów Azji. Wąska cieśnina Beringa nie mogła stanowić przeszkody dla wędrówek człowieka. Drugi pomost do Ameryki prowadził przez wyspy Ocean ji. Również połączenie z Europą, prowadzące przez Islandję i Grenlandję, było szlakiem wędrówek Wikingów do Labradoru i Nowej Fundlandji. Ostatnio zaś pieniądze fenickie i starogreckie, znalezione w stanie Ohio, rzucają nowe światło na stosunki antropologiczne tego kontynentu. Ameryka zaludniła się prawdopodobnie po okresie lodowcowym, kiedy jeszcze istniał pomost lądowy na obszarze cieśniny Beringa. Fakt zaś, że języki ludów Ameryki wykazują mało nawiązań do języków ludności Azji, należy tłumaczyć zapadnięciem się wspomnianego pomostu lądowego między Azją a Ameryką. Najnowsze badania wykazały łączność językową między I. Kalifornji a ludami austronezyjskiemi, dane zaś antropologiczne przemawiają raczej za nawiązaniami melanezyjskiemi. Istniały zatem wędrówki ludności transpacyficzne. Zagadkowa jest łączność językowa Pata-gończyków (szczep Tszon) z Australczyka-mi, gdyż jedni jak i drudzy nie są ludami żeglarskiemi. Oddawna natomiast stwierdzono azjatyckie pochodzenie Eskimosów. Mają oni mało wspólnego z I. Język ich, bliski aleuckiemu, zalicza się do języków uralo-ałtajskich. Również I. z obszarów południowych Ameryki Północnej wykazują szereg nawiązań z ludami paleoazjatyc-kiemi.

INCOGNITO — INDJANIE

i Pod względem rasowym tubylcza ludność I Ameryki wykazuje ścisłą łączność z ludnością Azji. Mylny jednak okazał się pogląd, uważający „czerwonoskórych“ za rasę równorzędną mongolskiej. W skład tubylców wchodzą składniki żółte-krótkogłowe-azja-tyckie oraz przedkolumbijskie przymieszk czarne i białe (armenoi ialne). Ostatnie tłumaczą nam występowanie sępich nosów wśród I. Ameryki Północnej. Ciemna ba--wa skóry zdradza domieszkę typu austra-loidalnego, mediterranoidalnego, a nawet austro-afrykańskiego. Dzisiejsza antropo-logja wyróżnia w Ameryce trzy typy: ark-tyczny, paleoamerykański i pacyficzny. Typ arktyczny obejmuje północne obszary Ameryki Północnej, Grenlandję daz najbardziej południowe krańce Ameryki Południowej. I. typu paleoamerykańskiego są wzrostu niskiego, posiadają jasno-brunatną skórę, lekko faliste ciemne włosy, wydłużoną głowę, średnio szeroką twarz i szeroki nos. Typ ten stanowi dobrze zachowane podłoże ludności Ameryki Południowej. W Ameryce Północnej posiada drobną domieszkę. Występuje w Kalifornji i wzdłuż Atlantyku od Florydy po rzekę Św. Wawrzyńca. Typ pacyficzny występuje głównie w Ameryce Północnej. Terytorjum jego jest silnie rozbite.

Ludy amerykańskie, tak różnorodne pod względem językowym i fizycznym, wykazują daleko idące wyrównanie pod względem kultury. W kulturze arktycznej Eskimosów wyróżnia się dwie główne warstwy: dla Eskimosów Karibu protoeskimoską, dla reszty zaś Eskimosów i mieszkańców wysp Aleuckich neoeskimoską. W ścisłym związku z temi kulturami pozostaje subarktycz-na kultura myśliwska I. kanadyjskich. Należą do niej Atabaskowie, zamieszkujący obszary między półwyspem Alaska a zatoką Hudsońską, oraz Algonkinowie, którzy żyją nieco na południe od tej zatoki. Przedstawicielami kultury niedawnego pochodzenia azjatyckiego są Tlinkici, Haida, Tshimshian i grupa mosańska, których podstawę gospodarczą stanowi rybołówstwo. Wyższą kulturę reprezentują ludy zlewiska oceanu Atlantyckiego. Należy do niej część Algonkinów oraz Muskoki i Irokezi. Ostatni żyją na południe od wielkich jezior kanadyjskich, otoczeni przez Algonkinów. Ludy te charakteryzuje stałe osadnictwo i kopienictwo. Ludy preryj Ameryki Północnej wskutek wprowadzenia konia przez