Magazyn6101

167

FERRARA FRANCESCO — FETTER FRANK ALBERT

dukcji. Poza tem pisał o teorji kryzysów, płacy, handlu zagranicznego i t. d. Przez zawsze jasne i przejrzyste stawianie zagadnień walnie się przyczynił do rozwoju nowych teoryj szkoły matematycznej, która już wówczas szerzyła się we Włoszech pod wpływem Pareta; sam jednak do tego kierunku nie należał. Jako polityk ekonomiczny był gorącym zwolennikiem wolnego handlu i liberalizmu gospodarczego. Przyjaciel Cobdena — był przez pewien czas we Włoszech równie sławny, jak ten ostatni, naskutek swych licznych i nadzwyczaj ostrych pamfletów przeciw protekcjonizmowi. Ostro występował zawsze przeciw wszelkim próbom odstąpienia od klasycznej ekonomiki. Gdy paru zwolenników szkoły historycznej i szkoły socjalizmu z katedry założyło w Medjolanie związek, celem skuteczniejszego propagowania swych haseł, zorganizował zaraz wraz z Paretem, Peruz-zim i Martellem związek im. A. Smitha we Florencji dla walki z odstępcami od klasycyzmu. Jako znawca finansów zreformował szereg podatków we Włoszech, między nimi znany „imposta di richezza mobile". Wielkie usługi oddał ekonomice włoskiej przez zorganizowanie wydawnictwa tłumaczeń ekonomistów obcych, zwłaszcza klasyków. Pisał do prac tych doskonałe przedmowy, które razem tworzą całą hi stor ję doktryn ekonomicznych. Wydawnictwo to, zapoczątkowane przez F., kontynuowane jest dotąd we Włoszech, pozwalając szeregom młodych studentów poznać się z dorobkiem wiedzy ekonomicznej na całym świecie.

Ważniejsze prace: Dubbi sulla statistica. Palermo 1835. — Importanza dell’econo-mia politica. Torino 1849. — Principi di economia politica. Torino 1854. — Della moneta e dei suoi surrogati. Torino 1858. — Ch. Dunoyer e la liberta economica. Torino 1859. — Esame storico-critico di economi-sti e dottrine economiche del secolo XVIII e prima meta del XIX. Torino 1889—1891 (na dzieło to składają się przedmowy do tłumaczeń ekonomistów obcych na język włoski). — Memorie di statistica, Roma 1890. — Vita operaia. Napoli 1897.

Literatura: Berardi D.: La dottrina politico-economica di Fr.

Ferrara. Giom., d'econ., anno V. 1894. — Berłolini -4.: La vita

t ilpensiero di Franceso Ferrara. Giorn. d'econ„ anno VI. 1895.

— Sherma G.: II pensiero ecorwmico di Francesco Ferrara.

Palermo 1906.

W. Trąmpczyńskl.

Fetter Frank Albert.

F. urodził się dn. 8. III. 1863 r. w Peru (stan Indiana, U. S. A.). Studjował w Indiana University i w Cornell University, a potem w latach 1892—1894 w Sorbonne i w Ecole de Droit w Paryżu oraz w Halle. W r. 1894 uzyskał stopień doktora filozofji. W latach 1894—1895 był asystentem ekonomiki w Cornell University, a od r. 1895 do 1898 wykładał ekonomikę w Indiana University. W r. 1901 został powołany na katedrę ekonomiki i skarbowości w Cornell University, a w 1911 został profesorem ekonomiki w Princeton University. W latach 1901—1906 był sekretarzem Amerykańskiego Stowarzyszenia Ekonomistów.

F. uważany jest za jednego z najoryginalniejszych współczesnych ekonomistów amerykańskich. Najbardziej zbliżony jest do kierunku neoklasycyzmu anglosaskiego. W teorjach jego można jednak znaleźć również pewne podobieństwa do O. Spanna i Liefmanna. Podobnie do nich krytykuje szerzący się materjalizm i chrematystykę w ekonomice, starając się wysunąć jako jej przedmiot dobrobyt. Teorje swe opiera na podstawach psychologicznych. Największe zasługi posiada dla teorji wartości. Początkowo, idąc śladem ekonomistów austrjac-kich, uważał wartość za wynik użyteczności i rzadkości i przejmował od nich prawo zmniejszającej się użyteczności i zasadę użyteczności krańcowej. Później jednak stwierdził, że instytucjonaliści, krytykując szkołę psychologiczną, mają o tyle rację, że człowiek nigdy nie postępuje w sposób czysto racjonalistyczny. Wobec tego odrzucił austrjacką teorję wartości, opartą na krańcowej użyteczności. Jako podstawę wartości wprowadził sam fakt wyboru. Może on być refleksyjny, nierefleksyjny lub instynktowny. Przy czynnościach konsum-cyjnych wybór jest dany przed użytecznością, jedynie u przedsiębiorców użyteczność jest dana przed aktem wyboru. Gdy dany wybór będzie się powtarzać, będzie to dowodem, że został on zracjonalizowany ex post. Dystrybucję F. stawia na gruncie wartościowym, t. j. stosunku wartości włożonych do uzyskanych, podobnie do innych ekonomistów amerykańskich. Kapitał pojmuje abstrakcyjnie, jako sumę wartości wszelkich dóbr nas otaczających oraz ziemi, a więc jako wartość całego majątku. Przeciwstawia mu dobra kapitałowe, których