Magazyn67101

167

KOALICJA I PRAWO KOALICJI

wolności osobistej, a nawet własności. Ograniczenia zniesiono w latach 1869— 1876. Trade Union Act z r. 1871 wprowadza rejestrację związków i kontrolę nad ich działalnością, ustawa z 1875 r. znosi zasadę, iż organizowanie strajku jest niedozwu lone. Rok 1876 przynosi osobowość prawną związkom.

W Niemczech zniesiono stopniowo zakazy koalicji w latach 1860- —1870 (Saksonja 1861, Prusy 1869). Ustawa przemysłowa z 21. VI. 1869 obowiązująca początkowo w krajach niemieckich związku północnego, a rozciągnięta następnie na całą Rzeszę znosi zakazy i kary, tak dla pracodawców, jak dla pracobiorców, za umowy i układy zawierane w celu osiągnięcia korzystniejszych warunków pracy zwłaszcza przy pomocy strajków lub wydalania robotników. Ten sam paragraf (152) przewiduje jednak prawo bezkarnego odstąpienia od umowy lub układu, dla każdego uczestnika — a następny, § 153, grozi nawet karą więzienia osobom pragnącym nakłonić, przez użycie fizycznego gwałtu, czy presji moralnej, do przystąpienia do takich układów. lub takimiż środkami starają się powstrzymać od odstąpienia od nich. Przepisy te odbierały wszelką sankcję związkom zawodowym w stosunku do członków odmawiających podporządkowania się dyscyplinie organizacyjnej i znacznie utrudniały działalność zrzeszeń. Prawo przeciwstraj-kowe Puttkamera (1886 r.) paraliżowało w znacznej mierze działalność koalicyj robotniczych.

Niemieckie prawo o stowarzyszeniach z r. 1908 było znacznie liberalniej sze: ograniczeniom podlegały tylko te związki na które rozciągała się działalność prawa przemysłowego; inne, mające często również charakter związków zawodowych, ale podlegające prawu o stowarzyszeniach, ograniczeniom takim nie podlegały.

We Francji zniesiono zakaz koalicji w r. 1864.

W Austrji ustawa konstytucyjna z roku 1867 zapewnia swobodę zrzeszeń. Ustawa o koalicji z 1873 odmawia skutków prawnych zmowom pracodawców lub pracowników mającym na celu uzyskanie lepszych warunków pracy przez strajk lub lokaut. W Stanach Zjednoczonych Ameryki swobodę koalicji gwarantuje konstytucja Stanów Zjednoczonych, pozostawiając ustawodawstwo o związkach zawodowych poszczególnym stanom. Prawo o ochronie handlu i przemysłu przed monopolami (C h e r-m a n) wyzyskiwane było przez sądy niejednokrotnie przeciwko związkom zawodowym zwłaszcza zaś przeciwko strajkom.

Ostatnia, bo w 1906 r. zniosła zakaz koalicji Rosja.

c) Okres wolności zrzeszeń. Pomimo, iż na przełomie XIX i XX wieku, swoboda koalicji istniała we wszystkich krajach Europy, a rozwój związków zawodowych w tym okresie był bardzo duży i wpływy ich poważne, o zupełnej swobodzie koalicji zwłaszcza zaś o ich ochronie prawnej, mówić można we wszystkich państwach dopiero w okresie powojennym. (W tym okresie rozwinęły się też na wielką skalę koalicje grupujące pracowników umysłowych, oraz koalicje robotników rolnych). Nawet Anglja, przodująca pod tym względem, rozszerzyła uprawnienia związków w r. 1917, znosząc różnicę między różnemi kategorja-mi związków i rozciągając prawo koalicji na robotników rolnych. Jedynie strajki w niektórych zakładach użyteczności publicznej, oraz strajki polityczne (w odróżnieniu od gospodarczych) dążące do wywierania presji na rząd zostały zakazane. To ostatnie postanowienie wywołane zostało doświadczeniami strajku generalnego z r. 1926 i obowiązuje na podstawie Trade-Union and Trade Disputes Bill od r. 1927.

W Niemczech nowela z 26. III. 1916 r. rozciąga przepisy prawa o stowarzyszeniach z 1908 r. na związki zawodowe, a w r. 1918 zniesiony zostaje znienawidzony przez leaderów robotniczych § 153 prawa przemysłowego; 21. IX. 1918 r. zniesiono ograniczenia prawa koalicji w stosunku do robotników rolnych i służby domowej. Art. 159 konstytucji wejmarskiej poręcza każdemu wolność zrzeszenia się w celu zabezpieczenia i poprawy warunków pracy i działalności gospodarczej. Pozostał jedynie w mocy § 253 kodeksu karnego, przewidujący karę za groźbę strajku, uważanego za wymuszenie (Erpressung), podczas gdy sam strajk nie jest karany.

We Francji przyznano związkom zawodowym w r. 1920 osobowość prawną, zapewniono ochronę mienia związkowego, dozwolono zakładania warsztatów wytwórczych, przyznano związkom związków te same uprawnienia, które przysługują samym związkom i t. d.