Magazyn6
7301

865

DI AMAND HERMAN — DICEY ALBERT VENN

posłem w dwóch następnych kadencjach sejmowych. Jako delegat do rokowań gospodarczych z Niemcami przyczynia się do zakończenia polsko-niemieckiej wojny celnej. W Sejmie zabiera glos fachowy w najróżnorodniejszych dziedzinach, przeważnie gospodarczych i finansowych. Był wiceprezesem Związku Kooperatyw Robotniczych, naczelnym dyrektorem Banku Ludowego, członkiem Rady Nadzorczej Polskiego Banku Krajowego. Współpracował w polskiej prasie socjalistycznej i w „Arbeiterzeitung". Wydał: „Położenie Galicji przed wojną“. „Tablice statystyczne", „Vademecum statystyczne". Zmarł dn. 26. II. 1931 r. Przez całe swoje życie umiejętnie bronił zagranicą sprawy polskiej.

Literatura : Diatnand Herman: Przemówienia w Sejmie Rzeczy-pospolitej 1919—1930. Wstęp i uwagi Alfreda Kriegera. Warszawa 1939. — Listy H. Diamanda do tony. Lwów 1933.

J. C.

Diaz Armando.

D. urodził się w 1861 r., zmarł w 1928 r. Pochodził z rodziny hiszpańskiej, przybyłej z Burbonami do Włoch. Przeszedł szkołę wojenną i praktykę w sztabie generalnym. W r. 1912 w kampanji trypolitań-skiej był ranny pod Zanzur. Od początku wojny światowej otrzymywał odpowiedzialne stanowiska: w maju 1917 r. stanął na czele 23 korpusu armji i pozostawał pod rozkazami ks. Aosty. Utrzymał wtedy pozycje między Versic a Jamiano przeciw kontrofensywie austrjackiej; w listopadzie 1917 r., po odwrocie III armji z Carso na Piave, został mianowany wodzem naczelnym. Na tem stanowisku przetrwał fazę stabilizacyjną Altipiani—Grappa—Piave, przeprowadził obronę przed czerwcową ofensywą austrjacką (1918), wreszcie w dn. 24. X. — 3. XL 1918 r. odniósł zwycięstwo nad Austrjakami w rozstrzygającej bitwie pod Vittorio-Veneto, obwieszczając to narodowi w historycznym dziś komunikacie. Na D. spadły teraz najwyższe godności i odznaczenia: order „Annunziaty", nominacja senatorem, zaszczytny tytuł „księcia Zwycięstwa". W r. 1924 został mianowany marszałkiem Italji. Mussolini, tworząc pierwszy gabinet faszystowski, powołał doń D. w charakterze ministra wojny, przyczem D. piastował tę tekę przez 2 lata; ustąpił w r. 1924 z powodu złego stanu zdrowia.

D. pochowany został w pięknym grobowcu, w kościele Santa Maria dei Angeli w Rzymie.

Literatura: BaUM A.s Dnu. Firmie 1926

K. M Morawski

Dicey Albert Venn.

D„ prawnik angielski, profesor prawa Uniwersytetu w Oxford, twórca nowoczesnej nauki angielskiego prawa konstytucyjnego, ur. się w 1835, ^um- ^w *9^{22 r}- Przed ukazaniem się jego dzieła p. t. „Introduction to the study of the Law of the Constitution" zajmowano się konstytucją angielską pod kątem widzenia historji lub praktyki; normy zaś prawne dotyczące konstytucji w ma-terjalnem znaczeniu omawiano łącznie z normami mającemi (dla prawnika kontynentalnego) charakter prywatno-prawny, przyczem obraz formalno-prawny konstytucji stał w rażącej sprzeczności z rzeczywistością ustrojową. Dicey usiłuje wyodrębnić z pośród ogółu norm prawnych normy materjalnie konstytucyjne i ustalić zasady naczelne niemi rządzące, uwzględniając zarazem w swym wykładzie prawa konstytucyjnego zmiany, które zaszły w konstytucji angielskiej bez naruszenia jej formy prawnej. Ten ostatni wzgląd zmusza Dicey’a — wobec tego, że przyjmuje on zgodnie z tradycją, że prawem są wyłącznie normy stosowane przez sądy — do stwierdzenia, że prawo konstytucyjne obejmuje obok norm prawnych „konwenanse" konstytucyjne, t. j. zwyczaje i praktyki nie egzekwowane przez sądy, a więc nie będące prawem.

Z konfrontacji formy prawnej z życiem płynie Dicey’owska konstrukcja dwojakiego suwerena: prawnego i politycznego. Suwe-renem prawnym jest król wraz z obiema izbami, czyli „król w parlamencie", gdyż jedynie ten organ posiada moc ustanawiania nowych lub uchylania i zmieniania istniejących praw w sposób wiążący trybunały. Politycznym suwerenem jest ogół wyborców, gdyż jego woli w ostatecznym rezultacie ulegają obywatele państwa. Wspomniane konwenanse konstytucyjne — regulujące najbardziej zasadniczą część konstytucji angielskiej: system rządów parlamentarnych — mają na celu urzeczywistnić zwierzchnictwo polityczne.

Naczelnemi zasadami konstytucji angielskiej są wedle Dicey’a suwerenność parlamentu oraz „rząd prawa" (rule of law),

56

Kncyklopedja nauk politycznych.