Magazyn6401

110

EPIR — ESMEIN JEAN

Najwyższej z dn. 13.1. 1920 r., ale następnie, dn. 9. XI. 1921 r., mocarstwa przywróciły Albanji jej granice z 1913 r., więc i w E. Rewindykowany przez Greków obszar, zwany przez nich „Epirem Północnym", przez Albańczyków zaś poprostu południową Albanją, obejmuje ok. 8 tys. km³ i liczy ok. 260 tys. ludności, w czem ok. 130 tys. prawosławnych (resztę tworzą muzułmanie); są to obecne prefektury albańskie Gjinoka-stra (60% prawosławnych) i Koręa (35°/₀ prawosławnych) oraz podprefektura Hima-ra z pref. Valony (8 tys. ludności wyłącznie prawosławnej). Grecy wysuwają tu argument rtligji, podkreślając zarazem udział tego obszaru w greckiej twórczości kulturalnej, liczne szkoły greckie za czasów tureckich i t. d., a w swoim czasie (1919 r.) całą 120-tysięczną ludność prawosławną określali jako grecką. Strona albańska natomiast twierdzi, że ludność ta to tylko zhellenizowani Albańczycy i uznaje najwyżej 20 tys. ludności greckiej w Albanji. Grecy godzą się ostatnio, że w Albanji jest co najmniej 40 tys. ludności greckiej. Do nowego zatargu grecko-albańskiego doszło w 1. 1933—5, gdy wskutek zmiany konstytucji albańskiej rząd tirański zreformował mniejszościowe szkolnictwo greckie, ograniczając nauczanie w języku greckim i usuwając nauczycieli z Grecji. Ludność grecka ogłosiła strajk szkolny i między Atenami a Tiraną wybuchł zatarg na temat uprawnień kulturalnych mniejszości greckiej w E. albańskim. Spór ten, skierowany do Trybunału Haskiego, rozstrzygnięty został na korzyść Greków. Poczem, po dłuższym okresie zaognienia, wobec cofnięcia części wprowadzonych przez Albańczyków ograniczeń, sytuacja powróciła zwolna do pierwotnego stanu. Dodać jeszcze trzeba, że w 1929 r. prawosławna Cerkiew albańska uniezależniona została z pod władzy kościelnej Aten i synodu greckiego.

Literatura: Batoicnki H.: Zatarg albańako-grtcki _tłPolityka Narodów”, i F, nr. 1. Warszawa 1935.

H. A. B.

Erytrea.

E. (Eritrea), nadmorska część Abisynji, między 1881 a 1889 r. stopniowo obsadzana przez Włochy. 118609 km³; ludność (621 600 w 1931 r.), stanowią głównie Abi-syńczycy i Arabowie, Włochów 4 565. Re-ligja krajowców: chrześcijaństwo w obrządku koptyjskim i mahometanizm. Północny odcinek E. jest szerokim trójkątem, którego bok zachodni przypiera do Sudanu anglo-egipskiego; odcinek południowy jest wąskim pasem ziemi nadmorskiej, którego zaplecze stanowi pustynia Danakilów. Wzdłuż granicy płd. odcinka biegną góry (szczyt Mu-salli 2 060 m); całe wnętrze odcinka północnego górskie (szczyt Sawaira 2910 m). Klimat suchy, na niższych poziomach przez cały rok skrajnie gorący, zabójczy dla Europejczyków; w górach znośniejszy. Dawniej ruchliwy port Massaua pod włoskiemi rządami się wyludnił. Nowa górska stolica Asmara (2 370 m nad morzem) ma 23 500 mieszk. Wartość wywozu zaledwie przekracza trzecią część wartości przywozu.

Po aneksji Abisynji przez Włochy, proklamowanej dekretem królewskim z 13. VII. 1936 r. E. zwiększona o Tigre i Dankalję stanowi prowincję utworzonego przez Włochów cesarstwa abisyńskiego.

Literatura: Batiatellii Africa Italiana. Firmie 1930. — Melli: La colonia Eritrea. Parma 1S99.

W. Cu.

Eskimosi.

Językowo i kulturalnie jednolita grupa plemion arktycznych Ameryki Płn., rozsiedlonych od m. Beringa do zach. wybrzeży Grenlandji i od płn. krańców archipelagu Peary’ego do wybrzeży Labradoru. Za pra-ojczyznę ich uważają Labrador lub Azję. Są mongoloidami z domieszką krwi indyjskiej. Język ich spokrewniony z grupą języków uralsko-ałtajskich jest jednym z języków Indjan płn. amerykańskich. Wyróżnić można Eskimosów i) grenlandzkich, 2) labradorskich, 3) Chiglit (środkowych) nad zatoką Hudsońską i 4) zachodnich na Alasce, Aleutach i płw. Czukczów. Razem niespełna 40000 głów. Nazwa Eskimosów zaczerpnięta z języka jednego z plemion algonkińskich oznacza „pożeracze surowego mięsa"; sami siebie nazywają „inuit" (ludzie). Podstawą bytu rybołówstwo i łowiectwo morskie. Wiara ich zbliżona jest do szamanizmu.

Przew.

Esmein Jean.

Ur. w 1848 r., profesor Uniwersytetu Paryskiego, członek Akadem ji Nauk Moralnych i Politycznych, odegrał Jean Esmein we Francji wielką rolę, głównie w trzech