Magazyn64801

44

KAPITAŁ — KAPITULACJE JURYSDYKCYJNE

ezyńmki Vf.: Pojęcie kapitału. Poznań 1937. — Tuttle Ch. A.: The Real Capital Concept. „Quaterly Journal of Economics”, XVIII. 1903. — WickseU H.: Ober Wert, Kapitol und Rente. Jena 1893. — Tenłes Geldzins und GOterpreUe. Jena 1898. — Wieeer F.t Theorie der geselltchafUichen Wirtschaft. Grundrws der Sozialókonomik, Abt. I. Tfibmgen 1914. — Wittels-h&fer O.t Untersuchungen tiber das Kapitał, aeine Natur und Funktton. Tdbingen 1890.

Witold Tręmpczyński.

Kapitały (opodatkowanie).

Wprowadzony w Polsce ustawą z dn. 16. VII. 1920 r. podatek od kapitałów obciążał pierwotnie przychód z różnych rodzajów kapitałów i rent. Z biegiem czasu zwolnione zostały poszczególne rodzaje, obecnie obowiązuje jeszcze podatek od przychodów z górniczych procentów brutto i z rachunków on cali.

Procenty brutto zastrzega sobie właściciel gruntu, w którym znajduje się ropa albo minerały poza węglem, miedzią, zelazem, cynkiem, ołowiem i manganem. Płaci te procenty ten, kto ma umowne prawo albo obowiązek wydobywania tych kopalin, przy-czem właściciel gruntu nie bierze udziału w kosztach. Ten ostatni zatem otrzymuje przychód w określonych umową procentach przychodu brutto (stąd nazwa). Ten przychód podlega podatkowi od kapitałów. (P. wyroki N. T. A. w O. P. A. 1934 :876 i 1936 : 1615).

Rachunkami on cali są otwarte w instytucji kredytowej rachunki bieżące, zabezpieczone złożonemi papierami wartościowemi, towarami, hipoteką lub czemkolwiek innem, przyczem wierzyciel ma prawo żądania spłaty na zawołanie (stąd nazwa), a dłużnik żądania kredytu w umówionych granicach, choćby część kredytu została spłacona w toku interesów. Przychód instytucji kredytowej z tego interesu jest obciążony podatkiem, który jednak umową przerzuca instytucja z reguły na klienta. (P. N. T. A. w O- P. A. 1936 : 1652).

Stawka wynosi przy procentach brutto ti.5% °d przychodu w minionym miesiącu, przy ropie lub gazie ziemnym 30%, przy rachunkach on cali 0,612% od sumy uiszczonych przez klienta w minionym okresie odsetek debetowych. Dodatków państwowych ani samorządowych nie dolicza się do powyższych podatków.

Oblicza, potrąca i wpłaca do kasy urzędu skarbowego podatek przedsiębiorstwo górnicze albo instytucja kredytowa. Obliczenie następuje bez wymiaru przy przedsiębiorstwach górniczych za ubiegły miesiąc produkcji, w instytucjach kredytowych za półroczne lub krótsze okresy zamknięcia. Nie-potrącenie lub niewpłacenie do Kasy powoduje grzywnę do 5 000 zł lub areszt do 6 miesięcy lub obie te kary (O. P. art. 181).

Gdy zobowiązanemi są osoby fizyczne, nadzór nad prawidłowem obliczaniem i wpłacaniem tego podatku sprawują urzędy skarbowe, gdy idzie o osoby prawne — wydziały bilansowe izb skarbowych. Wystawiają one nakaz zapłaty, ale tylko wtedy, gdy nie nastąpiło obliczenie i potrącenie, albo gdy to nastąpiło w niedostatecznej wysokości.

W dziedzinie tego podatku obowiązują przepisy ordynacji podatkowej. Wpływy w 1930/31 wynosiły 8,9 miljonów złotych, zmniejszając się do 4,1 milj. w r. 1934/35; od tego czasu idą w górę i osiągają w r. ^x936/37 5,3 milj. zł. Źródła stanowią: ustawa z 16. VII. 1920 r. ogłoszona w Dz. U. M. S. Nr. 9, poz. 84 z 1933 r., rozp. Min. Skarbu z 8. III. 1921 r., Dz. U. R. P. Nr. 33, poz. 199. Dekret Prezydenta Rzpli-tej z 28. XII. 1935 r. Dz. U. R. P. Nr. 96, poz. 600.

Literatura : Krzemiński: Podatek od kapitałów i rent „Czasopismo skarbowe". 1928. — Urbant Podatek od kapitałów i rent „Czasopismo skarbowe". 1932. — WeinfeU: Skarbowość Polska, t. II. 5-tt wyd. Warszawa 1937.

Ignacy Weinfeld.

Kapitulacje jurysdykcyjne.

i. Historja kapitulacyj. 2- Uzasadnienie kapitulacją. 3. Treść kapitulacyj. 4. Trybunały Mieszane w Egipcie. 5. Krytyka kapitulacyj.

1. Historja kapitulacyj. W pierwszej połowie XVI w. państwa chrześcijańskie zaczęły zawierać z Portą Ottomańską i innymi władcami muzułmańskimi umowy w sprawach handlowych, osiedleńczych i jurysdykcyjnych. Umowy te noszą nazwę k. Pochodzenie tej nazwy jest niepewne. Jedni wywodzą ją od łacińskiego wyrazu „capitula“, albo od włoskiego „capitola-zione“, t. j. rozdziały, na które odnośne dokumenty były podzielone. Inni twierdzą, że jest to tłumaczenie wyrazu arabskiego sulh, oznaczającego krótką, prowizoryczną umowę. Właściwe k. były poprzedzone przez traktaty handlowe, zawierane przez Turcję z niektóremi malemi republikami włoskiemi, jak z Raguzą w 1365 r., z Genuą w 1387 r., z Toskanją w 1460 r. i z Wenecją w 1480 r. W umowach tych