Magazyn60401

300

KOMUNIKACJA — KOMUNIZM

kach i pomieszczeniach, zajętych przez instytucje. Interpretując dość szeroko pojęcie instytucyj pocztowych, można do nich zaliczyć również t. zw. listonoszy wiejskich; w statystyce polskiej znajdujemy co do nich pewne informacje. Klasyfikację urządzeń telekomunikacyjnych: linji, sieci aparatów telefonicznych i telegraficznych, radjosta-cyj, przeprowadza się (poza, oczywiście, podziałem terytorjalnym) według rodzaju, właściwości technicznych i rozmiarów tych urządzeń. Możnaby tu też zaliczyć statystykę abonentów telefonicznych i radj owych, gdzie możliwe jest badanie według cech, związanych z osobą abonenta (osoba prywatna czy firma lub instytucja, zawód i t. d.). Wspomnimy jeszcze o statystyce skrzynek pocztowych, c) Tabor: wagony, samochody i inne pojazdy, służące do przewozu poczty. Metody podobne, jak w statystyce taboru kolejowego.

Pod względem metody zbierania danych co do działalności rozpada się ten dział na dwie grupy. Pierwsza z nich obejmuje te czynności, z któremi związane jest wydawanie pokwitowań lub jakiś zapis służbowy, a więc przesyłki polecone, rozmowy telefoniczne zamiejscowe, przekazy i t. p. Tutaj ustalenie dokładnych liczb nie napotyka na zasadnicze trudności. W drugiej grupie, obejmującej takie pozycje, jak zwyczajne przesyłki listowe i gazetowe, rozmowy telefoniczne opłacone ryczałtem, ustalenie liczb dokładnych wymagałoby ogromnego dodatkowego trudu i kosztu. Z tego względu stosuje się tutaj metodę podobną, jak przy badaniu rozmiarów ruchu na drogach kołowych (p. wyżej), a mianowicie prowadzi się dokładne zapisy tylko przez jakiś krótki okres (jeden lub kilka dni), uznany przypuszczalnie za reprezentacyjny. Oczywiście prawdopodobieństwo popełnienia nawet dość znacznego błędu trzeba tu zawsze brać pod uwagę. Cechy badane są następujące: rodzaj przesyłki lub czynności, kierunek (w obrocie międzynarodowym), wartość (dla paczek, przekazów i listów wartościowych), waga (paczek), taryfa i t. p. Prowadzona też jest statystyka przebiegów taboru pocztowego. Statystyka ruchu pocztowego i telekomunikacyjnego, podobnie jak statystyka przewozów, jest jednym ze wskaźników obrotów gospodarczych, ponadto ujawnia związek z rozwojem życia kulturalnego. W Polsce statystykę poczty i telekomunikacji prowadzi Ministerstwo Poczt i Telegrafów, posiłkując się częściowo danemi Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej i Polskiego Radja. Zestawienia ogłaszane są w wydawnictwach Głównego Urzędu Statystycznego („Wiadomości Statystyczne" i „Statystyka Polski"). Zestawienia międzynarodowe sporządzają odpowiednie instytucje (Union Po-stale Universelle, Union Internationale des Telecommunications, Union Internationale de Radiophonie), publikując je w swych wydawnictwach.

Literatura: Afflller Johannes: Djutache Wirtachaftsatatiatik,

Jena 1926. — Wol/f U.t Wirtschaftaatatistik. Jena 1927.

J. Wiśniewski.

Komunizm.

i. Definicja i geneza. 2. Komunizm jako teorja ustroju.

1. Definicja i geneza. K. jest formą współżycia społecznego, w którem na tle wspólnych usiłowań celem zaspokojenia potrzeb życiowych, znajdujących swój wyraz w jed-nolitem gospodarstwie — powstaje własność wspólna wszystkich jego uczestników, dotycząca zarówno narzędzi i przedmiotów, jak i tego wszystkiego, co jest tego gospodarstwa wytworem. We współżyciu tern panuje równość, której obce są wszelkie wyodrębnione grupy o charakterze hierarchicznym względem siebie.

Z tego wszystkiego co nam jest wiadome

0    fizycznych i umysłowych właściwościach ludzi, stojących na najniższym stopniu rozwoju społecznego — wynika, że najpierwotniejszym stanem ludzi było współżycie we względnie małych grupach, złożonych stosownie do okoliczności z dwudziestu kilku, 30, 40 czy więcej osób, które socjolodzy nazywają hordami pierwotnemi. Australczycy, Botokuci w Brazylji, Nowozelandczycy

1    inni, żyją w takich małych hordach i prowadzą życie koczownicze, żywią się w sposób różny, zajmując się myślistwem, rybołówstwem, korzystając z pokarmów roślinnych, nie wymagających żadnego specjalnego przygotowania. Wszystkie te czynności związane z podtrzymaniem życia, wykony-wują zbiorowo, w mniejszych, czy większych hordach. Te wspólne czynności prowadzą do wspólnej własności rozmaitych przedmiotów, potrzebnych do prymitywnego gospodarstwa, oraz do zdobytych dla pożywienia ryb i zwierzyny. W tych okolicznościach tkwi źródło komunizmu najpierwotniejszego.