Magazyn64301

439

KREDYT

no mu jednak dług spłacić każdej chwili,

0    ile niema w umowie ograniczeń tego prawa, co się zresztą rzadko zdarza. Wierzyciele godzą się, z myślą korzystnego spieniężenia renty na giełdzie, w chwili, gdy im będzie potrzebny kapitał. Pożyczka rentowa nie jest w założeniu wieczystą, a nawet nie musi być długoterminową, bo państwo może ją spłacić także i po upływie krótkiego czasu. W praktyce życia dzieje się inaczej. Pożyczki rentowe bywają w wysokim stopniu długoterminowe. Spłacała je przed wojną Anglja, ale nie w krótkich terminach. Inne państwa nie spłacały. Nie należy pożyczek rentowych mieszać z prawdziwą rentą wieczystą. Pożyczki rentowe, jak niemniej wierzytelności płatne za okazaniem, są k. bezterminowym.

Jego przeciwieństwem jest k. terminowy, polegający na ścisłem oznaczeniu zgóry, w umowie, czasokresu zwrotu. Może być krótkoterminowym lub długoterminowym, w miarę tego czy został udzielony na krótszy, czy też na dłuższy przeciąg czasu. Obecnie często mówi i pisze się o kredycie średnioterminowym. W wypadkach k. długoterminowego umowy są zawierane stosunkowo rzadko z wykluczeniem innej ewentualności. Zazwyczaj czasokresy umówione są oznaczeniem najpóźniejszego terminu zwrotu, o ile nie nastąpi jego umowne przedłużenie. Zazwyczaj umowa nie wyklucza skrócenia czasokresu na życzenie jednej ze stron. Wówczas zachodzi wypadek trzeci, stanowiący kombinację pierwszego

1    drugiego: termin jest oznaczony zgóry umownie, ale tylko częściowo, nieostatecz-nie, odwołalnie lub zależnie od okoliczności losowych. Skrócenie przewidzianego terminu zwrotu następuje za wypowiedzeniem jednej ze stron. Gospodarczo szczególnie doniosłą jest możność wypowiedzenia ze strony wierzyciela w razie udzielania k. długoterminowego.

Kasa oszczędności wypożyczyła większą kwotę właścicielowi domu spłacalną w ciągu pięćdziesięciu sześciu lat. Zastrzega sobie prawo wypowiedzenia pożyczki w terminie rocznym lub półrocznym. Dlaczego? Nie liczy się z możnością odebrania naraz kapitału. Wierzytelności jest dużo w stosunku do gotówki. Spłata jednej lub kilku pożyczek jest bez znaczenia dla kasy, a spłata znaczniejszych kwot z tego tytułu jest niewykonalną. Zastrzega sobie wypowiedzenie w celu ewentualnego podwyższenia procentu. Gdy procent w kraju idzie w górę, kasa musi podwyższyć procent, który płaci od wkładek, gdyż w przeciwnym razie wy-cofywanoby wkładki. Nie może płacić wyższych procentów od wkładek, nie pobierając wyższych od pożyczek, których udziela. Musi mieć możność podwyższenia procentu. Wypowiada pożyczkę. Gotowa jest jednak przedłużyć ją, o ile dłużnik zgadza się na zapłatę wyższego procentu. Dłużnik może mieć również interes szybszej spłaty, jeżeli może gdzieindziej pożyczyć na niższy procent lub też z innych powodów. Istnieje zatem także skracanie pierwotnego terminu przez wypowiedzenie ze strony dłużnika. Utarło się nazywanie tego rodzaju wypowiedzianych pożyczek, często udzielanych na hipoteki miejskie i wiejskie, długotermi-nowemi, co nie jest ściśle prawdziwe, ale przecie zgadza się z zamierzeniami, miaro-dajnemi przy zawieraniu umowy i zazwyczaj z rzeczywistym przebiegiem wypadków.

Rozpatrywaliśmy możność skrócenia k. długoterminowego przez wypowiedzenie. Istnieje także możność przedłużenia k. krótkoterminowego albo w warunkach zgóry przewidzianych, albo, co częściej się zdarza, na podstawie osobnej, nowej umowy. Na-przykład prolongowanie weksli. K. długoterminowy bywa często hipotecznym, a krótkoterminowy wekslowym (bywa inaczej), boć ustawa pozwala na wystawianie weksli co najwyżej kilkumiesięcznych. Błędem jednak byłoby uważać każdy weksel za krótkoterminowe zobowiązanie w zamierzeniu. Nieraz strony wyraźnie lub milcząco przewidują zgóry prolongatę weksli. Zdarza się to wbrew przewidywaniom. Słowem, krótko-terminowość i długoterminowość k., należy rozumieć cum grano salis. Nie należy także zapominać o ogólnikowości tych pojęć. Pożyczka kilkumiesięczna jest krótkoterminową, kilkudziesięcioletnia długoterminową, a trzechletnia lub czteroletnia? Pożyczka na ten sam termin udzielona, może mieć charakter gospodarczy krótkoterminowej lub długoterminowej, zależnie od okoliczności. Zresztą jeden z największych triumfów nowoczesnej techniki i organizacji targu pieniężno-kredytowego tkwi w faktyczne m rozszczepieniu terminów. W pewnym sensie jedna i ta sama pożyczka jest dla wierzyciela krótkoterminową, a dla dłużnika długoterminową (banknot, list zastawny). Podział na k. krótkoterminowy