Magazyn66201

458

KSENOFONT — KSIĘGARSTWO

Księgarstwo.

I. Pojęcie, zakres i podział. II. H i-8 tor ja. i. Starożytność 2. Średniowiecze 3. Początki księgarstwa nowoczesnego. III. Księgarstwo współczesne. 1. Francja. 2. Niemcy. 3. Stany Zjednoczone Ameryki. 4. Wielka Brytanja. 5. Włochy. 6. Związek Socjalistycznych Republik Rad. IV. Księgarstwo w Polsce.

I. Pojęcie, zakres i podział.

Księgarstwo jest jedną z gałęzi działalności przemysłowo-handlowej, poświęconą produkcji i rozprzedaży książek (drukowanych lub rękopiśmiennych), czasopism, rycin, map, nut — słowem, wytworów ducha ludzkiego zmaterjalizowanych zapomocą środków graficznych. Z definicji powyższej wynika podział na K. wydawnicze albo (lepiej) nakładowe oraz na handel księgarski. K. nakładowe ma na celu podejmowanie wydawnictw, t. j. inicjowanie i przeprowadzanie materjalizacji graficznej dzieł, pośrednicząc w tym względzie pomiędzy autorami z jednej strony, a całym łańcuchem właściwych wytwórców: papierników, dru

powszechnie pożądane, natomiast złoto jest towarem o ograniczonem spożyciu. Rozprawka powyższa jest jedyną pracą w literaturze greckiej, poświęconą wyłącznie kwestjom ekonomicznym, które naogół były równocześnie traktowane z innemi kwe-stjami.

Dzieła K. doczekały się wielu wydań. Wśród najlepszych kompletnych wydań można wymienić: J. G. Schneidera (1790— 1849), G. Sauppe (1865—1866), L. Din-dorfa (1875); w języku polskim mamy: „Anabasis" w przekładzie Mrongowjusza (Gdańsk 1831), oraz późniejszy przekład Rapporta (1924); w przekładzie Bronikowskiego: Cynegetyka czyli łowiectwo. Kraków 1860. — O dochodach ateńskich. Kraków 1858. — Ekonomika. 1857. — Wspomnienie o Sokratesie. 1868. — Hippika i Hipparchus czyli jazda konna i naczelnik jazdy. 1860.

Literatura : Croiaet A.: Xenophon_t son caractlre et son talent. Parts 1873. — Hartman 1Analecta Xenophontis. Leyda 1887. — Joel C.: Der echte und der Xenophonte%8che Socrates. 1893—1901. — Lange Edm,: Xenophon, tein Leben, setne Geistesart und setne Wcrkc.GUtersloh 1900.— Roguette Adalb.: De Xenophontis vita. Królewiec 1884. — Sauppe G.: Lexilogus Xenophonteus.Leip»ig 1869.—Witkotemki Stanisław: Historjo-graf ja grecka i nauki pokrewne. Kraków 1925—1927.

Józef śwldrowskl.

karzy, introligatorów i t. p. z drugiej, w dalszym zaś ciągu — rozpowszechnianie tych wydawnictw drogą handlową; wydawcą albo nakładcą jest firma, instytucja, osoba, która realizuje i finansuje wydawnictwo; dlatego też lepiej jest używać tutaj terminu: „nakładca", pozostawiając nazwę „wydawcy" dla tej osoby, która, nie będąc autorem, przygotowuje do druku tekst pracy i ponosi zań odpowiedzialność. Handel księgarski może być hurtowy, albo też detaliczny, prowadzony przez zwykłe księgarnie t. zw. sortymentowe, mające do czynienia bezpośrednio z publicznością; obok księgarń w znaczeniu właściwem tego słowa mnożą się w ostatnich czasach t. zw. punkty sprzedaży książek w domach towarowych, na stacjach kolei i t. p. Bezpośrednio do publiczności stara się też docierać k. kolportażowe, działające przez agentów podróżujących i domokrążców, dostarczające towaru straganom jarmarcznym, „koszom" ulicznym, handlujące wydawnictwami wycofa-nemi z rynku, resztkami nakładów nieroz-przedanych drogą zwykłą i t. p. Osobną formę stanowi rozprzedaż książek na raty, uprawiana zarówno przez przedsiębiorstwa nakładowe, jako też przez sortyment. Specjalnej organizacji wymaga antykwarjat, prowadzący sprzedaż książek starych, wyczerpanych, szczególnie wartościowych i cennych, jako też rękopisów, rycin i t. p., częstokroć w połączeniu z innemi przedmiotami o charakterze zabytkowym. Większość księgarń utrzymuje pełny sortyment, zawierający wydawnictwa różnych typów i wszelkiej treści; istnieją jednak ponadto księgarnie specjalizujące się w pewnych tylko działach, a więc religijne, artystyczne, pedagogiczne, techniczne i t. p. K. jako gałąź działalności przemysłowo-handlowej należy pod względem teoretycznym do zakresu nauk handlowych, w praktyce zaś podlega tym samym prawom, oraz przepisom i zarządzeniom władz administracyjnych i skarbowych, co inne dziedziny przemysłu i handlu. Ponieważ towarem jest tutaj książka, nosicielka treści duchowych wyrażonych zapomocą pisma lub druku — zagadnienia k. stają się też w pewnej mierze przedmiotem badań nauki o książce (bibljologji); z drugiej zaś strony k. jako zawodowe rozpowszechnianie słowa drukowanego styka się z pewnemi formami pracy kulturalno-oświatowej.