Magazyn67401

470

KSIĘGOWOŚĆ A PODATKI

zawarcie ustnej umowy, istnienie pewnych zapasów w dniu inwentury i t. p.

Prawidłowość ksiąg rachunkowych polega na zgodności sposobu ich prowadzenia z obowiązującemi przepisami prawnemi t. j. z kodeksem handlowym i ustawami lub rozporządzeniami specjalnemi, nadto z zasadami nauki rachunkowości i z przyj ętemi zwyczajami handlowemi, które stanowią t. zw. praktykę rachunkowości. Prawo skarbowe nie poprzestało jednak na tych przepisach, zasadach i zwyczajach, lecz rozwinęło je dla swoich potrzeb w kierunku t. zw. ksiąg uproszczonych. Ustawodawca przyszedł mianowicie do przekonania, że żądanie, aby wszyscy podatnicy prowadzili księgi rachunkowe według wysokich wymagań kodeksu handlowego, nauki rachunkowości i zwyczajów handlowych, może stanąć na przeszkodzie pożądanemu rozpowszechnieniu rachunkowości. Nie obojętny był także wzgląd na podatników, aby oni sami zyskali dokładne wyobrażenie o wielkości swoich obrotów, a zwłaszcza dochodów, co nie jest możliwe bez systematycznych zapisków księgowych. Otóż prowadzenie ksiąg rachunkowych według wspomnianych wymagań byłoby dla wielkiej masy podatników dużym ciężarem, któryby ich zniechęcał do rzeczy, dla nich samych użytecznej. Dlatego wprowadzony został system ksiąg uproszczonych dla podatników, którzy nie są obowiązani do prowadzenia ksiąg rachunkowych według kodeksu handlowego lub przepisów specjalnych.

System ten, ustalony po raz pierwszy w rozporządzeniu Ministra Skarbu z dnia 13. IV. 1932 r. (Nr. 41/412) dla przedsiębiorstw handlowych i przemysłowych, składa się z 7 ksiąg rachunkowych, a mianowicie:

1.    księga kasy dla rejestrowania obrotów gotówkowych;

2.    księga towarów dla wykazywania obrotów towarowych;

3.    księga dłużników i wierzycieli dla przedstawienia obrotów kredytowych z dostawcami, odbiorcami, dłużnikami i wierzycielami ;

4.    księga weksli dla przedstawienia obrotów wekslowych, należności i zobowiązań;

5.    księga właściciela dla ewidencji wkładów majątkowych i podjęć właściciela;

6.    księga kosztów ogólnych dla wykazywania kosztów administracji, podatków i t. p.;

7. księga inwentarzy dla corocznego wykazywania całego majątku zarobkowego i długów przedsiębiorstwa.

Dla przedsiębiorstw przemysłowych system jest taki sam, z tą jedynie różnicą, że na miejsce księgi towarów, wchodzi księga produkcji, wykazująca koszty produkcji t. j. koszty zakupna surowców i materjałów, robocizny i t. p. oraz ceny sprzedaży wyrobów gotowych. Przedsiębiorstwa nie uprawiające obrotów kredytowych nie potrzebują księgi dłużników i wierzycieli ani księgi weksli; ich system rachunkowości będzie się składał tylko z 5 ksiąg. Uproszczenie może być posunięte jeszcze dalej — przez zastąpienie 6, względnie 4 pierwszych ksiąg, jedną księgą zbiorową, podzieloną na 6 względnie 4 konta, odpowiadające owym księgom. W ten sposób małe przedsiębiorstwa handlowe i przemysłowe mogą minimalnym kosztem prowadzić rachunkowość, wystarczającą tak dla własnych potrzeb ewidencji majątku i zobowiązań, obrotów i wyników, jak dla celów podatkowych. Muszą tylko przestrzegać reguł formalnych, zawartych w rozporządzeniu wyko-nawczem do Ordynacji Podatkowej (§§ 77 do 79), jak używanie waluty polskiej i języka polskiego, ewentualnie innego języka, dopuszczonego w sądzie siedziby przedsiębiorstwa lub jego oddziału, numerowanie stron, dokonywanie wpisów atramentem, prostowanie omyłek przez przekreślanie lub stornowanie, zamykanie stron sumami ogól-nemi lub saldami, udokumentowanie wpisów, przechowywanie ksiąg i dokumentów przez 5 lat, chronologiczny porządek wpisów, podawanie treści transakcyj, terminowość wpisów, coroczne zamykanie ksiąg po uzgodnieniu zapasów księgowych z inwentarzem i po uwzględnieniu należnych przychodów i zaległych kosztów, odnoszących się do roku operacyjnego.

W myśl przepisów Ordynacji Podatkowej (art. 81), opodatkowanie obrotu względnie dochodu na podstawie ksiąg uproszczonych — może być dokonywane u podatników, posiadających przedsiębiorstwa zarobkowe prowadzone w mniejszym rozmiarze, co należy oceniać według rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 23. X. 1936 r. (Nr. 84/590); są to przedsiębiorstwa handlowe kategorji III i IV oraz przemysłowe kategorji VI, VII i VIII z obrotami rocz-nemi do 100 000 zł, o ile z pewnych szczególnych względów nie zostały zaliczone do