Magazyn61801

814

LUKSEMBURG — LUTOSŁAWSKI KAZIMIERZ KS.

później należał L. przejściowo do Francji (za Ludwika XIV oraz w okresie rewolucji i Napoleona). Na mocy uchwał kongresu wiedeńskiego L. został wielkiem księstwem i wszedł w skład Związku Niemieckiego jako państwo związkowe. Tron wielkiego księstwa oddano królowi holenderskiemu, który zjednoczył w ten sposób pod swą władzą Holandję, Belgję i L. W powstaniu belgijskiem 1830 r. wzięli udział i Luxcm-burczycy opowiadając się za przyłączeniem L. do Belgji. Nie uznały tego wszakże ani mocarstwa ani Holandja, a losy kraju zostały rozstrzygnięte traktatem z IQ. IV. 1839 r., mocą którego dokonano podziału L.; większa część weszła w skład królestwa belgijskiego, część zaś mniejsza wschodnia pozostała niezależnem księstwem z królem holenderskim jako panującym. Od r. 1842 należał L. do Północno-Niemieckiego Związku Celnego.

W 1867 r. w związku z imperjalistyczne-mi dążeniami Napoleona III, który pragnął drogą kupna przyłączyć L. do Francji, zwołana została do Londynu konferencja przedstawicieli państw-sygnatarjuszy traktatu z 1839 r. oraz przedstawicieli Włoch. Dn. 11. V. 1867 r. podpisany został traktat, stanowiący, że L. jest państwem wieczyście neutralnem pod gwarancją mocarstw; wstęp do traktatu stwierdzał „zmianę dokonaną w położeniu wielkiego księstwa skutkiem rozwiązania węzłów, łączących je z dawnym Związkiem Niemieckim".

W 1890 r. po zgonie króla Wilhelma III holenderskiego tron wielkoksiążęcy objął ks. Adolf nassauski. Podczas wojny światowej L. był okupowany przez wojska niemieckie. W r. 1919 rozwiązana została unja celna L. z Niemcami, w trzy lata później zaś w 1922 r. zawarta została unja celna z Belgją. Panujący (wielka księżna Karolina od 1919 r.) sprawuje władzę za pośrednictwem prezesa rządu (minister stanu), trzech dyrektorów generalnych oraz rady stanu, złożonej z 15 członków, mianowanych dożywotnio. Parlament składa się z 54 posłów. W przeprowadzonym po wojnie plebiscycie ludność L. opowiedziała się ogromną większością głosów za utrzymaniem ustroju monarchicznego.

Walenty Winid.

Lutosławski Kazimierz ks.

L. urodził się dn. 4 marca 1880 r. w Drozdowie pod Łomżą, z ojca Franciszka i matki

Pauliny ze Szczygielskich; zmarł tamże dn. 5 stycznia 1924 r.

Nauki wstępne pobierał w domu, szkołę średnią ukończył w Rydze w 1898 r., poczerń wyjechał do Szwajcarji, gdzie rozwinął ożywioną działalność wśród polskiej młodzieży uniwersyteckiej. Był duszą tajnej organizacji młodzieży Zet, oraz organizacji młodzieży narodowej. W dn. 21. XII. 1903 r. uzyskał tytuł doktora medycyny na uniwersytecie w Zurychu. Specjalny kurs fizykalny ukończył w Londynie, gdzie stu-djował też nauki społeczne i ekonomiczne.

Pedagog i wychowawca młodzieży z zamiłowania, założył, po powrocie do kraju w r. 1906, wraz z ks. Gralewskim wzorową szkołę typu angielskiego, położoną na wsi, w której nauka i wychowanie połączone były z ćwiczeniami fizycznemi i grami rucho-wemi na powietrzu. Był to zarazem początek działalności skautowej, której poświęcał się L. do końca życia z wielkiem zamiłowaniem, organizując tajne drużyny, prowadząc obozy, drukując prace o ruchu skautowym.

W r. 1909 postanowił poświęcić się stanowi duchownemu; powrócił do Szwajcarji i tam podjął studja teologiczne i otrzymał w r. 1912 święcenia kapłańskie z rąk arcybiskupa Mercier. Studja ukończył w roku 1914 uzyskując tytuł doktora św. teologji.

Po otrzymaniu święceń prowadził L. pracę pedagogiczną dalej jako prefekt szkół w Warszawie, a podczas wojny — w Moskwie.

Tak w szkole, jak w obozie harcerskim potrafił L. wytworzyć dookoła siebie atmosferę pełną zaufania i pogody, a nawet humoru, co znakomicie ułatwiało mu wpływanie na dusze i kształcenie umysłów młodzieży.

Podczas pobytu w Rosji, w latach 1915 do 1918, brał czynny udział w życiu poli-tycznem emigracji polskiej, popierając gorąco wysiłki, zmierzające do utworzenia armji polskiej. Prześladowany przez bolszewików, między innemi za ukrywanie żołnierzy polskich, przedzierających się na wschód, zbiegł w przebraniu, unikając w ten sposób tragicznego losu braci Marjana i Józefa, uwięzionych i rozstrzelanych w Moskwie dn. 5. IX. 1918 r. Z przekonań nacjonalista, w duchu twórców tego kierunku w Polsce, Popławskiego, Dmowskiego i Balickiego, dał przykład doskonałego pogodzenia doktryny nacjonalistycznej z nauką Kościoła.