Magazyn6
2201

814

CZYNNOŚCI HANDLOWE

wa francuskiego, mimo braku odpowiedniego przepisu ustawowego, utrwaliła się przez długotrwale orzecznictwo zasada, iż w razie wątpliwości w materji handlowej odpowiedzialność spółdłużników jest solidarna. Natomiast ani system germański, ani też romański nie znały zasady solidarności czynności po stronie wierzycieli. Polskie prawo handlowe (art. 529) wprowadziło jednolitą zasadę, będącą powtórzeniem przepisu ustaw dzielnicowych dla jednych dzielnic, natomiast podniesieniem dawnego zwyczaju handlowego do godności przepisu ustawowego dla drugich. Przepis art. 529 stanowi, iż spółdłużnik z czynności, która dla niego jest handlową, odpowiada solidarnie. Tak więc prawo handlowe wprowadza odmienną, niż w prawie powszechnem, zasadę, iż w razie wątpliwości domniemywa się solidarność po stronie dłużników; zrozumiałe jest, iż umowne postanowienie stron może powyższe domniemanie uchylić. Jeśli idzie o skutki, z domniemania powyższej solidarności płynące, to wobec braku odnośnych przepisów w prawie handlowem — zastosowanie mieć będą z mocy art. 1 — przepisy prawa powszechnego (art. 8 i n. Kod. Zob.). Nie wolno jednak nigdy domniemywać się solidarności po stronie wierzycieli na tle prawa handlowego. Wobec milczenia prawa handlowego — podpadać powyższe również bę dzie pod przepisy zasady art. 11 Kod. Zob.

Zwrócić jednak należy uwagę na to, iż domniemanie odpowiedzialności solidarnej po stronie dłużnika istnieć będzie zawsze, gdy czynność, z której jest dłużnikiem, jest dla niego cz. h. W związku z wyżej poda-nemi już uwagami stwierdzić należy, iż zasada art. 529 stosować się będzie również i przy czynnościach jednostronnie handlowych. Podstawą zaś powstania tej odpowiedzialności jest handlowy charakter czynności prawnej spółdłużnika, nie zaś charakter podmiotu tej czynności. Stąd też nawet jeżeli kupiec staje się spółdłużnikiem z czynności, która dla niego nie będzie cz. h. nie wolno będzie stosować zasady art. 529. Jedynym wyjątkiem będzie tylko przepis art. 530, który przewiduje odpowiedzialność solidarną kupca z czynności poręczenia. Samo poręczenie bez względu na to, czy udzielone jest przez kupca, czy też niekupca, w założeniu swem jest instytucją prawa powszechnego, a więc nie może być uważane za cz. h. Bez względu na charakter podmiotów tej czynności — stosować należy zawsze przepisy art. 625 i n. Kod. Zob. Przepis więc art. 530 jest przepisem wyjątkowym, obejmującym przypadek, gdy poręczenie jest związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa kupca, gdy wypływa z charakteru tego przedsiębiorstwa, którego przedmiotem jest udzielanie takich poręczeń; musi być to t. zw. poręczenie handlowe, udzielone w wykonaniu przedsiębiorstwa, np. bankowego. W przeciwnym przypadku poręczenie, nawet gdy pochodzi od kupca i gdy jest poręczeniem długu głównego o charakterze handlowym, będzie zawsze uważane za poręczenie cywilne. Art. 530, wprowadzając przepis szczególny, iż kupiec, dla którego poręczenie jest cz. h., odpowiada solidarnie z tym, za kogo ręczy, nie podaje bliższych skutków tej odpowiedzialności na tle prawa handlowego, tak, iż zkolei będą miały zastosowanie przepisy art. 633 § 4 i 637 Kod. Zob., jeśli idzie o skutki poręczenia solidarnego (S. N. C. I. 1807/31 z dn. 11. III. 32).

III. Zagadnienia proceduralne.

1. Kompetencja sądu. Uznanie czynności kupca za cz. h. w myśl art. 498 pociąga za sobą również skutki procesowe. Jak wynika bowiem z wyraźnej dyspozycji art. 13 § 2 p. 4, 5 i 6 K. P. C. — sprawy ze stosunków, dotyczących czynności handlowych, w szczególności zaś: stosunków dotyczących używania firmy lub nabycia przedsiębiorstwa handlowego; sprawy między zarejestrowaną spółką handlową a jej uczestnikami, zarządcami lub innemi organami, między samymi uczestnikami w tym ich charakterze oraz między nimi a zarządcami lub likwidatorami; sprawy z czynności giełdowych; sprawy z ochrony wzorów i znaków towarowych; sprawy z czynów nieuczciwej konkurencji i wreszcie sprawy ze stosunków ubezpieczenia (z wyjątkiem sporów o zapłatę premji) — podlegają właściwości sądu okręgowego w wydziale handlowym. Jak wynika z powyższego wyliczenia są to sprawy, wynikające z czynności handlowych jedno lub dwustronnych. Tak samo wszelkie sprawy z czynności, mających charakter handlowy dla obu stron — podlegają tejże właściwości. Jest to dla kupca pewien przywilej względnie prawo