Magazyn6 4801

944

MIKOŁAJ II — MIKUŁOWSKI-POMORSKI JÓZEF

przebywał wówczas w kwaterze głównej w Mohylowie, otrzymawszy wiadomość

0    wybuchu rewolucji w Petersburgu, nie przedsięwziął żadnych kroków w celu jej stłumienia i wyjechał do stolicy. Zatrzymany w drodze, pod naciskiem dowódców frontu podpisuje dn. 15. III. akt abdyka-cyjny w imieniu własnem i syna. Osadzony w Carskiem Siole wraz z rodziną jako więzień rządu tymczasowego czynił daremne starania o pozwolenie udania się do Anglji. Wywieziony do Tobolska na Syberji doczekał się tam rewolucji bolszewickiej. Traktowany z niesłychaną brutalnością został podczas walk bolszewików z białymi na Syberji przewieziony na Ural do Jekateryn-burga, gdzie został wraz z rodziną przez miejscowy komitet bolszewicki za wiedzą władz centralnych w bestjalski sposób zamordowany dn. 17. VII. 1918 r.

Człowiek o umyśle ciasnym i słabej woli ulegał wpływowi silniejszej woli swej żony, ograniczonej i upartej, będącej prawdziwym złym duchem jego i całej Rosji. Biernie z fatalizmem poddawał się nieszczęściom, jakie za jego panowania spadły na niego i na Rosję, przyjmując to wszystko za dopust Boży. Znający go dobrze Witte zarzuca mu upór

1    nieszczerość, czem odstręczał od siebie ludzi wartościowych, otaczając się miernotami.

literatura: Obninakij: Poalednij samodierlec. „Gołos Minuw csago1917. — Patdologue M.: La Russie des Taart. Paru 1922. — Pierepiska Nikołaja II i Aleksandry Homanowych. Moskwa 1926. — Wittot Wospominanja. Berlin 1923.

J. Iwaszkiewicz.

Mikułowski-Pomorski Józef.

M.-P., polski mąż stanu, działacz społeczny i uczony, urodził się w Malicach ziemi Sandomierskiej w 1868, zmarł w Warszawie w 1935. Ukończył szkołę realną w Warszawie, potem wydział rolniczy Politechniki w Rydze. W 1894/95 był na stu-djach uzupełniających na uniwersytecie w Lipsku. Od 1893 jest adjunktem w Aka-demji Rolniczej w Dublanach, wykładającym chemję rolną. Po odbyciu studjów w Lipsku pod kierunkiem Ostwalda i Pfef-fera, M.-P. organizuje w Dublanach stację chemiczno-rolniczą i zostaje powołany na jej kierownika. Tu rozpoczyna się jego praca naukowa. Opracowuje metodykę doświadczeń wazonowych, zagadnienia żyzności gleb i wiele innych tematów. Wyniki tych prac drukowane są w „Sprawozdaniach Stacji Chemiczno-Rolniczej w Dublanach".

W 1900 zostaje profesorem w Dublanach, w 1906 zaś dyrektorem wszystkich zakładów w Dublanach: Akademii Rolniczej, Stacji Chemiczno-Rolniczej, Stacji Torfowej, Niższej Szkoły Rolniczej i folwarku.

Rok 1911 jest nowym etapem w życiu M.-P. Porzuca on swoje stanowisko w Dublanach i przenosi się do Warszawy, gdzie zostaje dyrektorem i organizatorem Kursów Przemysłowo-Rolniczych. Tę nazwę nadano wyższej szkole rolniczej w Warszawie ze względu na konieczność poddania jej nadzorowi Ministerstwa Przemysłu i Handlu, aby uniknąć opieki rosyjskiego Ministerstwa Oświaty. Przez cały ten czas M.-P. bierze żywy udział w pracy społeczno-rol-niczej najpierw w Galicji później w Warszawie. W czasie wojny zostaje członkiem najpierw Komitetu Obywatelskiego miasta Warszawy, później Centralnego Komitetu Obywatelskiego. Prowadzi tam Wydział Oświecenia, organizuje na tern stanowisku szkolnictwo powszechne, średnie i zawodowe. W 1915 zostaje profesorem zarówno Uniwersytetu jak i Politechniki w Warszawie, w 1916 zaś zostaje rektorem Politechniki. W 1917 M.-P. zostaje wicemarszał kiem Tymczasowej Rady Stanu i zarazem dyrektorem jej Departamentu Oświecenia Publicznego.

Od 7. XII. 1917 do 27. II. 1918 jest w gabinecie Jana Kucharzewskiego Ministrem Rolnictwa i Dóbr koronnych. Następnie był dyrektorem Departamentu Nauki i Szkół wyższych oraz dwukrotnie kierownikiem Min. W. R. i O. P. w gabinetach Władysława Sikorskiego od 16. XII. 1922 do 26. V. 1923 i Kazimierza Bartla od 15. V. do 7. VII. 1926.

Pomimo licznych swoich stanowisk, M.-P. nie przerywa nigdy pracy w Wyższej Szkole Rolniczej, która od 1918 jest przemianowana na trój wydziałową Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego. M.-P. jest jej pierwszym rektorem, a pozostaje jej profesorem do śmierci.

W roku 1925 M.-P. odbywa podróż naukową do Stanów Zjednoczonych. Przywozi on stamtąd inicjatywę organizowania w Polsce t. zw. przysposobienia rolniczego młodzieży wiejskiej. Staje się on pierwszym organizatorem tego ruchu

Bibljografja prac naukowych i publicystycznych M.-P. obejmuje 105 pozycyj.

Literatura: Księga Pamiątkowa Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Warszawa 1936.