5484453754

68 JERZY MIKUŁOWSKI POMORSKI

1.    Komunikacja obejmuje wymianę informacji między osobami.

2.    Wymiana zakłada następowanie w czasie zmian w stanach poznawczych uczestników.

3.    Komunikacja jako proces wymaga sekwencji przekazów i działań.

4.    Wymiana informacji zakłada, że osoby są zdolne do równoczesnej orientacji wobec obiektu będącego przedmiotem komunikacji.

5.    Komunikacja powoduje, że osoby te nabierają poglądów na temat przedmiotu komunikacji, a także stanu opinii partnera na ten temat.

Warto przypomnieć, że podejście współorientacji stosowane było empirycznie na Uniwersytecie Wisconsin do badania relacji między dziennikarzami i ich audytoriami.

Inne związane z tym problemy ujawnia nowszy model, którego autorami są Everett Rogers i Lawrence Kincaid, zwany modelem zbieżności (19).

Jego twórcy określają informację jako zjawisko fizykalne, jest to „różnica w energii/materii, która wpływa na stan niepewności w sytuacji, gdzie potrzebne jest dokonanie wyboru spośród możliwych alternatyw”. Świadomość tego stanu jest źródłem ludzkich działań. Informacja jako stan różnic występuje na poziomie fizykalnym. Interpretacja tego stanu — na poziomie psychiki. Percepcja stanu łączy fizyczny i psychiczny poziom rzeczywistości. Podstawowym zjawiskiem jest tu działanie, które zostaje podjęte, przy świadomości stanu fizykalnego. Ma to ważne konsekwencje. Dodajmy, że zgodnie z tradycją humanistycznej socjologii (Znaniecki) powodem poznania jest działanie i działanie jest celem poznania. Jest to typowe podejście aktywistyczne. Proces komunikacji — tu w istocie komunikowania się — nie może być rozpatrywany jako jednorazowy przekaz. Jest to sekwencja przekazów być może nigdy się nie kończąca. Prowadzi to do trwałego związania komunikujących się ze sobą podmiotów i nabrania przez nie cech odrębnych wobec otoczenia. Wracając na teren nauk społecznych powiemy, że komunikowanie się rodzi i określa społeczność.

A zatem cały proces rozgrywa się na trzech poziomach: fizykalnym, psychicznym i społecznym. Interpretacja i następnie rozumienie informacji prowadzi do stanu wspólnoty informacyjnej, której celem jest wzajemne rozumienie. Dzięki niemu możliwe jest działanie kolektywne. Komunikowanie się określają autorzy jako „proces, w którym uczestnicy tworzą i dzielą ze sobą informacje po to, by uzyskać wzajemne zrozumienie”. Wspólne zrozumienie jest celem lub podstawową funkcją komunikacji, lecz nie daje ono efektu kompletności. Proces ten przechodzi przez szereg stadiów działania, co przyczynia się do zwiększenia zrozumienia między uczestnikami. Następuje zbliżenie uczestników, lecz nie ich tożsamość. Podobnie jak w ujęciu współorientacji każdy z nich zachowuje autonomię, ma własne wyobrażenie przedmiotu wspólnego zainteresowania, lecz także ma pojęcie o tym, co wie i jak rozumie ten przedmiot jego partner.