maistre o papiezu010301

103

ażeby później, przemawiając głosem Papieża, szydzić z samego soboru 1).    "    '    '"»!«*« błdMk* ’«o

Wszystko zwraca, nas do wielkich prawd już ustalonych. Nie może być społeczeństwa ludzkiego bez rządu, ani rządu bez najwyższej władzy, ani nakoniec najwyższej władzy bez nieomylności, a ten ostatni przywilej lak jest nieodbicie potrzebnym, że widzimy się zjnuszeni przypuszczać nieomylność nawet i w świeckich wszechwładzach, gdzie jej niema, jeżeli za karę nie chcemy być świadkami rozkładu społeczeństwa. Kościół nie żąda niczego wię-cćj, nad to, co innym wszechwładzom, jakkolwiek ma nad niemi niesłychaną wyższość, bo tam nieomylność jest obyczajem ludzkim przypuszczalną^ tu zaś boskim przyobiecaną sposobem. To naczelnictwo sprawować może tylko organ jedyny, kto go dzieli, ten go obala. Gdyby te prawdy mniej były niezawodnetni, każde dogmatyczne postanowienie Papieży, byłoby prawem dopóty, dopókiby mu się kościół nie sprzeciwił. Kiedy len dziwny zdarzy się wypadek, to zobaczymy naówczas, co nam uczynić wypadnie, tymczasem odnosić się musimy w tym względzie do sądu, jaki Rzym wyda. Ta konieczność jest nieuniknioną, bo wypływa z samćj natury rze* czy, z samej istoty władzy. Kościół Gallikański nie jeden szacowny dał nam przykład w tym względzie, bo jakkolwiek czasem fałszywe teorye i rozmaite miejscowe okoliczności przywiodły go i do otwartego z stolicą apostolską sprzeciwieństwa, przecież wkrótce sama siła rzeczy wprowadzała go napowrót na dawne drogi. W ostatnich jeszcze czasach, kilku naczelników, których mam sobie za obowiązek uszanować imiona, naukę cnoty, a wielkość w cierpieniu, napełnili Europę odgłosem skarg przeciwko najwyższemu stćrnikowi, - oskarżając go, że podczas burzy, bez tóoau*fckns*t<i    orrTidhw

■ h*#d »»łf *    »i o)’ iv /tlili |0; *>infK>7W i&lA

i) „My sądzimy że wolno jest odworywać się od Papieża do przyszłego soboru pomimo bulli Piusa li i Juliusza II, którzy tego wzbraniali, ale te odwołania się powinny być bardzo rzadkie i z przyczyn bardzo ważnych.⁴⁴ (Fleury Nouv. Opusc- pag 52). Oto najprzód wyrażenie My nie powinno wcale stosować się kościoła katolickiego, potem cóż to jest za przyczyna bardzo ważna? który trybunał będzie mógł ją sądzić, a tymczasem cóż nam wypada czynić albo wierzyć? Sobory po-winnyby być postanowione jako trybunał zwykły i regularny, wyższy od Papieża, przeciw temu co mówi Fleury na tćj samej karcie. Dziwna to rzecz w kwestyi tak ważnćj widzieć Fleurego, pokonanego przez Mosheima (Sup.str, 7.), tak jak widzieliśmy Bossueta naprowadzo-rego na dobrą drogępzzez dziejopisarzy Magdeburskich. (Sup. st. 118.) Oto kres do którego wiedzie chęć wyrażania się. „My⁴⁴ zaimek ten w teologii, naganne sprowadza skutki.