maistre o papiezu027401

Rozdział X.

m

OBJAŚNIENIE PARALOGIZMU FOCYUSZOWSKIEGO. MNIEMANA KORZYŚĆ KOŚCIOŁÓW, WYPROWADZONA Z CHRONOLOGICZNEGO PIERWSZEŃSTWA.

Duch rozdw ojenia i oporu, jaki od tylu wieków okoliczności w Grecji zaszczepiły, rzucif w niej tak głębokie korzenie, że ludy tej pięknćj krainy straciły nawet wyobrażenie godności.

Widzą ją tam, gdzie ona nie jest: nie widzą jej gdzie jest w istocie. Często nawet wźrok ich się zaciemnia, że nie wiedzą nawet o czem mówią. Przeniosły do Rossyi jeden z największych swoich paralogizmów, który dziś nadzwyczajny robi skutek w spółeczeń-stwach tego obszernego kraju. Dość pospolitćm jest twierdzenie, że kościół Grecki jest dawiiiejszym od Rzymskiego. Mówią nawet w stylu metafizycznym, że pierwszy, był kolebką Chrześcianizmu. Ale cóż chcą. przez to powiedzieć ? Wiem że Zbawiciel urodził się wBetleem, a jeżeli się komuś spodoba, kolebkę jego, nazwać kolebką Chrześcianizmu, to nic nadto prawdziwszego. Wtedy jeszcze będzie się wydawać słusznćm, gdy weźmiemy za zasadę kolebkę Chrześcionizmu w Jeruzalem, razem z Wieczernikiem, z jakiego wypłynął dzień Zielonych Świątek, ten ogień, który oświeca, ogrzewa i oczyszcza 1). W tćm znaczeniu kościół Jerozolimski jest bez zaprzeczenia pierwszym; a św. Jakćb w swoim charakterze biskupa, dawniejszy od św. Piotra, o tyle, ile potrzeba czasu, aby przebyć odległość z Jeruzalem, do Antyochii lub Rzymu. Ale tutaj bynajmniej o to me chodzi Kiedyż przecież będziemy chcieli zrozumieć, że nie chodzi nam o kościoły, ale o kościół. Nie można porównywać dwóch kościołów katolickich, gdy dwóch ich być nie może, bo jeden przez samą logikę wyłącza drugi. Kio porównywa jeden z kościołów do powszechnego kościoła, ten n:e wie sam, co mówi. Twierdzić naprzykład: że kościoł Jerozolimski jest dawniejszy od Jerozolimskiego, jest to (truizm', jak mówią Anglicy, jest to błaha prawda: która nic nie znaczy,.i nic nie dowodzi. Tyleźby wartćm było spostrzeżenie, że człowiek będący w Jeruzalem, nie może się znajdować w Rzymie, jeżeli nie przebędzie dzielącej te dwa miasta odległości. V. yobrażmy sobie Panującego, który zabiera w posiadanie kraj nowo swym orężem podbity. W pierwszem mieście pogranicznćm, ustanawia rząd i daje mc

1) Podział kazania Bourdalo»’ego powiedzianego w dzień Ziel. Świątek.