maistre o papiezu001301

* 13

wać się dopiero zaczęli temi kościołami, pisali im pochwały, i o-kazywali gotowość połączenia się z niemi, przejmując za prawdziwego sprzymierzeńca każdego wroga stolicy apostolskiej *),

Roz u mak zaś, czyli tak nazwany niedowiarek ze swej ctro-ny, szydzi wducliu zc wszystkich róźnowierców, ale używa ich ws zyst-kich do swego dzieła, piwny będąc, że wszyscy mniej lub więcej, ale każdy w sposób sobie właściwy, posuwają naprzód jego wielkie dzieło, to jest obalenie Chrzcściaństwa.

Gdy protestantyzm, filozofizm i tysiąc innych sekt w wyższym lub niższym stopniu przewrotnych, zdołały zmniejszyć liczbę wierzących, liczbę milośuikoW prawd pomiędzy ludźmi **); rodzaj ludzki nic mógł pozostać w takim stanie, zaczął się poruszać, badać, pracować i wstydzić się sąm siebie, a drgnieniem jakimś konwulsyjnym rzucił się przeciw falom błędu, którym dał się porwać i na których go pycha w przepaść unosiła. W tejto pamiętnej epoce zdawało mi się być uźyteczneni wyłożyć w całej rozciągłości teoryą zarówno obszerną jak ważną, i wyswobodzić ją od zawikłań w jakie ją tak długo i uporczywie plątano. Nie ufając nazbyt moim siłom, spodziewam się przecież, iż uwagi* moje nic będą bezowocne. Nie ta książka jest dobra, która przekona wszystkich; bo tym sposobem nie byłoby na świecie żadnej dobrej książki, ale ta, która zaspakaja zupełnie pewną klassę czytelników, do których się szczególniej praca ta odnosi, również jak książka, która nicdozwala nikomu wątpić ani o dobrej wierze autora, ani o gorliwości jego, z jaką usiłował stać się panem przedmiotu i wynaleś. wniin nawet nowe imało dotąd obejrzane stiony. Pochlebiani sobie szczerze, że z tego stanowiska każdy prawy czytelnik odda mi sprawiedliwość. Sądzę że nigdy nie było epoki, w którćjby zachodziła pilniejsza potrzeba otoczyć prawdę pierwszego rzędu promieniem oczywistości |ak dzisiaj, a również mniemam, iż dla u-twierdzenia prawdy potrzebnym jest przykład Franeyi. Mam więc nadzieję, iż Francuzi czytać to drugie moje dzieło zechcą, a byłbym szczęśliwym, gdyby ludzie wyższe stanowisko w narodzie zajmujący, raczyli podjąć ściślejszy rozbiór mej pracy, i poczynić nad rią swoje uwagi.

W Maju 1817.

*) Obacz „Les Recherches asiatigues" Klaudyusza Buchanana, doktora teologii anglikańskiej, w któremto dziele nakłania kościół anglikański do połączenia się \r In-dyach z syryjskim, ponieważ ten odrzuca naczelnictwo Papieża in 8vo Londyn 1812 str. '285 do 287.

**) D minutae sunt yeritates a filiis hominum Ps. XI y 2.