maistre o papiezu014401

144

oburzać się na tę zlą wiarę, która z taką goryczą powstaje na występki kilku Papieżów, nic wspominając o sfraszliwćm wyuzdaniu, które powszechnie wówczas panowało.

Przechodzę teraz do wielkiej kwestyi, która tak silnie rozbrzmiała się po świecie: chcę mówić o prawie inwestytury, wa-żącem się wtedy pomiędzy dwiema potęgami, a o klure obydwie z takim dobijały się zapałem , że ludzie dzisiaj nawet ośtyieceńsi nie mogą go pojąć.

Wszakże spór o inwestyturę nie był czczą sprzeczką. Władza świecka groziła jawnie zupełnem pognębieniem supremacyi kościelnej. Panujący wtedy duch feudalizmu, miał zrobić z kościoła w Niemczech i we Włoszech wielką lenność zawisłą od cesarza. Wyrazy pojedyncze zawsze są niebezpieczne, a byty tu nie-m tom bardziej, iż wyraz bene/icium oznacza największe dobra-dziejotwo 1). Trzeba było nawet postanowić prawa dla przeszkodzenia prałatom ażeby nie dawali w lenność dóbr koścjelnych, bo każdy chciał być Wassalem, albo panem udzielnym 2i.

Henryk V. żądał, aby mu oddano inwestytury, albo ażeby znaglono biskupów do zrzeczenia się wszystkich wielkich dóbr i praw, jakie im cesarstwo nadało 3).

W tem uroszczeniu widoczne jest pomieszanie wyobrażeń. Monarcha widział tylko posiadłości doczesne i tytuł lennictwa. Papież Kalikst II proponował mu urządzenie rzeczy na stopę Francuzką, gdzie jakkolwiek inwestytury nie przez pierścień .i pastorał odbywały się; biskupi doskonale wywiązy wali się ze sw-oich obowiązków względem doczesnych wdadców i z lennictwa 4).

Na soborze w Reims odbytym w r. 1119 przez tegoż Kalik-sta II Francuzi dowiedli, do jakiego stopnia pojmują sprawcę, bo gdv Papież powiedział: Zabraniamy zupełnie przyjmował s rąk osoby świeckiej inwestytur kościelnych, tudzież dóbr kościoła, całe zgromadzenie powstało przeciwko temu, bo kanoń zdawał się odmawiać Monarchom praw⁷a nadawania lenności i królewszczyzn zależących od korony, t Ale skoro tylko Papież wyraził się inaczej i o-

przywjleiów, ani uruszczeń." (Wolter tamże Rozd. XXXV). Wyrażenie „dziwię się" użyte bardzo właściwie, bo .zjavvisko to ludzkim sposobem wytłomaczone być nie może.

1)    Sic progressum est ut ad filios devencrit (feudnm), in cjuem scilicet domiuiis koc^vellct Jbeneficiuin pertinere. (Consuet. feud. lib. I, tit. I, §. 1).

2)    Episcopunt tcI abbatem feudum darc non posse. (Coniuet. feud. ibid. lib, I, tit. VI).

3)    iMaiiubourg, Rist. de la dćcad. de 1’emp. tom. U, liv. IV, A, 1109.

4 Maimbourg. A. 1119.