page0060

50

ŚINEA.R-BABILONJA

nej i wielekroć późnie] odtwarzanej płaskorzeźby pochodzi prawdopodobnie jeszcze z czasów kaśyckich.

Z IX wieku pochodzi także słynna prządka babilońska (ryc. 121), dziś w Luwrze, którą de Morgan odnalazł w Suzie. Otyła dama o bogatej fryzurze siedzi na taburecie i trzyma w rękach wełnę i wrzeciono, podczas gdy przed nią leży na stole ryba i bułki, a za nią stoi murzyn z wachlarzem. Tutaj należy także słynne naczynie emaljowane (ryc. 124), ozdobione rozetami i koncentrycznemi kołami. Znaleziono je w świątyni Ninib, w Babilonie.

Kamienie graniczne są i teraz często w użyciu z tą różnicą, że zamiast (lub obok) symbolów bóstw występują na nich wizerunki królów, a nawet lenników. Tak np. na jednem kudurru z r. 1110 przed Chr. (ryc. 122) widnieją jeszcze u szczytu symbole bóstw (gwiazda, słońce, trony i t. d.), ale na scenie występuje w całym blasku chwały sam król Marduk-nadin-ahe, wspaniale przyodziany, z łukiem i strzałą w rękach, mając na głowie bogatą koronę z piór. Mimo całej staranności wykonania nie umiał artysta pozbyć się zasadniczych wad epoki: głowę i nogę podał z profilu, kadłub i oko en face.

Za najpiękniejsze arcydzieło rodzaju kudurru uchodzi kamień graniczny króla Marduk-apal-iddina III (Merodachbaladana Biblji) z roku 715 przed Chr. (ryc. 123). Szczyt steli zajmują emblemy i symbole bóstw, natomiast jej środek wypełniają wizerunki króla i stojącego przed nim magnata Ellil-ahe-riba. Obydwaj trzymają w lewej ręce długi kij; ubiorem ich jest długa, w tyle fałdowana suknia, a bogata fryzura zdobi ich włosy i brodę. Ale podczas gdy król ma na głowie infułę o długiej zwisającej wstążce a na nogach trzewiki, to Ellil-ahe-rib nosi tylko czapkę i stoi boso. Różnica wzrostu uwydatnia także ich różne stanowisko. Inny kamień graniczny tego samego monarchy (ryc. 65) jest bardzo niewytwornej roboty i w trzech polach przedstawia symbole zodjaku bóstw babilońskich. Te same symbole planet przedstawia inne kudurru (ryc. 30) z czasów Nebukadnezara I (około 1140 przed Chr.), z tą różnicą, że miejsce istot mieszanych zajmują ludzie, przybrani na sposób asyryjskich władców. Stoją oni (lub siedzą) na poświęconych sobie zwierzętach, dzierżąc w ręku symbole władzy. Podobne ujęcia spotykamy jeszcze w trzy wieki później za króla Marduk-zakir-śuma (około 850 przed Chr.). Tak np. Hadad, bożek burzy (ryc. 126), z koroną piór na głowie, stoi dzierżąc w prawicy pęk błyskawic, a w lewej płomień i liny, któremi trzyma dwa zwierzęta, leżące u stóp swoich. Marduk natomiast (ryc. 26), w podobnem ubraniu i postawie (z przekręconą jednak prawicą i okiem en face), ma u nóg siedzącego gryfa.

Tak więc, o ile z zachowanych pomników wnioskować możemy — wyjąwszy niektóre kudurru — średniowiecze babilońskie nie zdobyło się na żadne większe arcydzieło mimo wysiłków i staranności artystów. Na sztuce babilońskiej wycisnęły piętno nader ciężkie warunki polityczne, wśród których żyło przez całe 13 wieków biedne Sine'ar.

http://rcin.org.pl