page0048

38

ŚINE^rAR-BABILONJA

C)    Epoka neośumeryjska, 2600—2225.

D)    „ amorejska, 2225—1926.

Przejdziemy każdą z nich pokolei.

Jak wszędzie, tak i w Babilonji epokę historyczną poprzedził okres przedhistoryczny. Znalezione w wielkiej ilości noże (ryc. 68), strzałki, piły, młotki i t. p. (ryc. 69), siekiery z krzemienia i innych odmian kamienia są tego dowodem wymownym. Obok tego jednak najstarsze sprzęty, a nawet naczynia, musiały być z drzewa i z gliny. Pod względem wykonania stały one znacznie niżej, niż egipskie. Już w najstarszych czasach spotykamy w Babilonji walce pieczęciowe z twardego kamienia, który (podobnie jak marmur, wapień i dioryt) sprowadzano z obczyzny do większych dzieł plastyki. Wcześnie, pod sam koniec epoki neolitycznej poznało Sine ar miedź i bronz, sprowadzane z Elamu, których używano głównie do broni, na figurki bożków i do handlu wymiennego. Sinear bowiem prowadziło bardzo ożywiony handel z wszystkiemi ościennemi ludami, wzamian za kamień, drzewo i metale oddając swoje ziemiopłody i wyroby.

A) Epoka archaiczna (aż po r. 2775 przed Chr.)

1.    ARCHITEKTURA. Sztuka jest w znacznej części dziecięciem podłoża i najbliższego otoczenia. Warunki geograficzne i topograficzne wpływają ogromnie na jej powstanie, rozwój i formę. Właściwości babilońskiego mię-dzyrzecza Eufratu i Tygru, jak nałożyły mieszkańcom odrębne warunki życia, tak też zadecydowały w wysokim stopniu o materjale i formie budowli babilońskich. Brak np. kamienia w krainie Sine'ar zmusił Sumerów tak przy stawianiu domostw, jak przy zakładaniu miast i wznoszeniu murów do posługiwania się gliną, zmięszaną ze słomą, a dalej do wyrabiania cegieł, suszonych na słońcu, które łączono potem ze sobą zapomocą asfaltu. Sztukę wypalania cegieł poznano znacznie później. Jedynie do podmurowań większych budowli, sprowadzano kamienie i budulec od postronnych ludów, ze Wschodu. Z tej przyczyny miasteczka wyglądały nędznie, łatwo ulegały zniszczeniu, zwłaszcza że przez szereg wieków ciągłe wojny wewnętrzne i najazdy z zewnątrz obracały całe osady w perzynę; na ich wyrównanych nieco ruinach wznoszono ciągle nowe miasta i sioła.

A miasta te były budowane planowo; prócz kanalizacji górnej, regulującej wylewy Eufratu i Tygru, posiadały nawet osobne kanały podziemne, służące do odwadniania mieszkań i ulic, jak to wynika z wykopalisk w Nip-pur (ryc. 70). Wobec kruchości materjału nie możemy obecnie podać bliższych szczegółów architektonicznych z ówczesnych budowli.

2.    Inaczej ma się rzecz z archaiczną PLASTYKĄ babilońską. Licznie zachowane przedmioty wskazują na zmaganie się z materją i widoczny, ciągły

http://rcin.org.pl