page0064

60

napływają coraz inne masy gazów w stronę biegunów słońca, a gdy raz dostały się w sferę działania słońca, podlegają ciśnieniu gwałtownemu, wskutek czego się rozżarzają. Tak więc proces promieniowania może się odbywać na wieki, bo w miejsce ilości wypromieniowanych napływają gazy nowe i rozpalają się szybko.

Lecz znów ten zarzut nie może się ostać wobec krytyki. Wiadomo, że 2 klgr. wodoru t 1 klgr. tlenu dają 69000 kalo-ryi. Aby z tej mieszaniny uzyskać ilość energii termicznej słońca, potrzebaby tej mieszaniny 1137 kwatrylionów klgr.; masa słońca wynosi 1990127 kwatrylionów klgr., zatem tamta masa byłaby zaledwo 1750-tą częścią rzeczywistej masy słońca; na to znów, aby owe gazy ściągać było można z okolic podbiegunowych w strefę równika i w celu nadania im chyżości jakich 2000 metrów, musiałaby być użyta pewna energia, w porównaniu z którą obecna energia słońca zostałaby wyczerpana całkowicie już w przeciągu 710 lat. Atoli przypuszczenie Siemensa zasługuje i z innego powodu na uwagę. Gdyby przestrzenie międzyplanetarne były wypełnione gazami o takiej, gęstości, jaką przyjął Siemens, wówczas ziemia i planety doznawałyby oporu znacznego w swym obiegu po orbitach, co_r jeżeli zaufać można rachunkowi Brauna, pociągnęłoby za sobą ten skutek, że ziemia już w ciągu 100 lat znalazłaby się na słońcu. Zresztą w hypotezie Siemensa promieniowanie ciepła przez słońce byłoby wynikiem utleniania się gazów, a wynikająca z tego źródła temperatura nie przenosiłaby 2600° C,. gdy tymczasem temperatura na powierzchni słońca dosięga 6000-8000° CA)

Przedewszystkiem jednak zwolennicy wieczności świata skierowali swe ataki na drugie praw^ro termodynamiki. Uczynili to A. Schmidt²), Mach³) oraz Svante Arrhenius⁴). Dowcipną jednak radę dał C. Maxwell tym, którym rzeczone prawo (ciepło z ciała zimniejszego nie przenosi się na cieplejsze samo

*) Por. Braun j. w. str. 367.

*) Por. jego: Uber die Selbstmischung der atmosphaerischen Luft. Vortrag. Stuttgart 1894, także: Wiirtemb. Jahreshefte 1894. CV nastp.

^s) Mach:' Prinzipien der mechanischen Warrnelehre. II AufL Wien 1900.

⁴) Svante Arrhenius: Das Werden der Welten j. vr. str. 174.

http://rcin.org.pl