page0070

62    Refenć — Religija

rzymskiego z jej refutacyją (Królewiec, 1707, w 8-ce).    2) Konfessyja angielska (tamże, 1701).    3) Kazania (tamże, 1706); we wszystkich tych

dziełach „ęzyk czysty i piękny.    F. M. S.

Reknperować, W dawnem prawie polskiem, wyraz ten oznaczał odzyskanie, czy to dóbr zajętych, czy przynależnego długu.

Refenrs, rodzaj appelacyi, odwołanie się po zapadłym wyroku do wyższej instancyi sądowej. Podanie w takim razie na piśmie, nazywa się skargą re-knrsową, czy do sądu, czy jak w sprawach jurysdykcyjnych, do rady stanu.

Rekwirować, z mocy urzędu, żądać i wymagać, czy to dania podwody, czy żywności i obroków, czy opłaty jakiej. Ztąd rekwizycyje, czyli rozkazy piśmienne rozesłane głównie w celu dostawy żywności, /uraźu i kwater dla wojska.

Rekwizycyja Ob. R^k wir owad.

Relegacyja, (z łacińskiego relegatio), t. j: oddalenie, kara publiczna wprowadzona u Rzymian i często wykonywana za cesarzy; kara ta wymierzana była albo na czas ograniczony albo na całe życie. Wyższym stopniem było wygnanie (exilium), które pociągało za sobą pozbawienie praw obywatelskich i pogardę. W zakładach naukowych relegacyja wymierzana bywa na uczącą się młodzież za przekroczenia pociągające za sobą zgorszenie dla innych; jest ona dotkliwszą od tak zwanego consilium abeundi, które nie wzbrania przejścia do innego zakładu naukowego, gdy tymczasem relegacyja tamuje wstęp do wszystkich szkół w kraju na czas ograniczony lub na zawsze.

Religija. Wyraz religija pochodzi od łacińskiego słowa religare, co znaczy „zwięzywać,” i określa tajemniczy węzeł jednoczący człowieka z bóstwem. Re-Irgija może być uważana z dwojakiego stanowiska: jako opis, zbiór prawd przeznaczonych do kierowania wiarą i obyczajami człowieka; albo jako skłonność wewnętrzna, która pobudza człowieka do składania Bogu należnego hołdu, jako najwyższemu panu wszech rzeczy. Religija uważana pod pierwszym względem, jest tylko ogółem, zbiorem prawd, w które człowiek wierzyć powinien i powinności, jakie ma wykonywać względem Boga. Religija uważana pod drugim względem, jest nawyknieniem, skłonnością, albo popędem do okazywania czci, bojaźni i miłości ku Bogu, zgadzania się i przyzwolenia na wszystko czego on naucza i wiernego wykonywania wszystkiego co on przykazuje. Jeżeli jest Bóg, stwórca i sprawca wszystkich rzeczy, ten Bóg posiada władzę najwyższą, rząd zwierzchmczy nad wszystkiem co uczynił, a zatem i uad czło-lekiem, stworzeniem swojeir. Jeżeli Bóg posiada władzę najwyższą, rząd nieustanny nad człowiekiem, człowiek zostaje w^r zupełnej podległości Bogu; Bóg zatem ma prawo do posłuszeństwa, do czci człowieka, a człowiek, który jako istota rozumem obdarzona, widzi i uznaje koniecznie wr Bogu stwórcę swojego istnienia, swego dobroczyńcę i ojca, nie może uwolnić się od ukorzenia się przed nim, szanowania go, miłowania, pokładania w nim ufności swojej, słowem, oddawania mu czci religijnej. Z wyobrażenia więc o Bogu, jako najwyższym sędzim i zwierzchniku człowieka, wypływa określenie i konieczność Religii. Zaraz po stworzeniu człowieka, Bóg przemówił do niego i żądał, aby mu on cześć składał. Przepisał religiję Adamowi i patryarchom jego potomkom. Historyja święta przedstawia Pana Boga rozmawiającego z Adamem, Ablem i Kainem, z Noem i jego rodzeństwem i jego potomkami. Te religiję pierwotną, zrodzoną wraz z rodem ludzkim, nie człowiek wynalazł, ale sam Pan Bóg objawił ją człowiekowi, i dla tego zw'ane jest religiją objawioną. Niekiedy tę religiję nazywają religiją naturalną; można ją tak nazywać w tem