page0095

91

więcej masy mózgowej, tem genialniejsza głowa. Aby zaś nikt nie powiedział, że przesadzamy, przytaczamy dosłownie wyjątek z „Antropologii“ Topinarda: Oto jego słowa: „Les plus belles de nos manifestations intellectuelles, celles dont nous sommes le plus fiers et a juste titre, sont le produit d'un organ materiel, comme la bile est le produit du foie, comme la circulation est le produit des contractions du coeur. Un ceryeau bien portant, bien fait, donnę le jugement et les vues saines: un ceryeau malade, anemie, diminue, engendre l‘inverse. La ąualite et la ąuantitć de 1’orgau, la ąualite et la ąuantitć du produit, roiła ce qui distingue 1’homme de la brute“. („Najpiękniejsze nasze objawy umysłowe, z których najwięcej dumni jesteśmy i to słusznie, są produktem materyalnego organu, podobnie jak żółć jest produktem wątroby, jak obieg krwi jest produktem ściągania się serca. Mózg zdrowy, należycie ukształtowany, daje sąd i zdrowe poglądy: mózg chorowity, bezkrwisty, mały, przeciwny daje skutek. Jakość i ilość organu, jakość i ilość produktu, oto co odróżnia człowieka od zwierzęcia") ^ł).

Rzucono się więc z całym zapałem do mierzenia mózgów, już to ważąc bezpośrednio ciężar masy wypełniającej mózgowie, już to pośrednio, mierząc pojemność wewnętrzną osłony kostnej. Najpomyślniejszego skutku spodziewali się materya-liści po tej ostatniej metodzie, gdyż mózgi zmarłych nie zawsze były zdrowe, zresztą, jak się wyraża Topinard: „uosiły ślady tego sposobu życia, jakie nieboszczyk w ostatniej chwili życia prowadził"; nadto metoda ta dawała możność pomiarów czaszek dawno w grobach spoczywających ludzi. Materyaliści zwierząt pod względem siły muszkularnej. Widziano muchy, pchły mrówki ciągnące nieraz ciężar względnie olbrzymi. Muszkuł jelonka, przedstawiający ciężar 20 centigraraów, może rozwinąć siłę 35.000 razy większą. — Por. dr. G. Surbled: „Revue des ąuest. scienif.“, de Bru-xelles. Octobr. 1880, str. 404.

') Topinard: „L’Anthropologie^a 2 edition, 1887; por. także „Elć~ ments d’Anthropologie genśrale^, 1885.

http://rcin.org.pl