page0098

odznacza ani Lwów ani Warszawa, powinnyby najwięcej oddziaływać na śmiertelność małoletnich, jak to widzimy w Petersburgu i w ogóle w Rosyi. Lecz cyfry przywiedzione każą się też domyślać fatalnych jakichś wpływów, raczej chyba społecznych niż przyrodzonych, które sprawiają, że nasza ludność dorosła okazuje się szczególnie nietrwałą i nikłą.

Statystyka śmiertelności nabiera praktycznego znaczenia, dopiero przez należyte zbadanie jćj przyczyn. Nader ubogie są pod tym względem materyały statystyczne ludności naszego kraju, najprzód, że z tej strony kordonu dopiero od niedawna < o ile nam wiadomo, tylko po głównych miastach zwrócono pilniejszą uwagę na sprawy sanitarne powtóre kontrola policyjno-lekarska ogranicza się głównie do szpitalów i w ogóle zakładów publicznych; a lud nasz, zwłaszcza wiejski, bardzo rzadko ■ niechętnie używa pomocy lekarskiej, w największej przeto liczbie wypadków, przyczyna śmierci jest albo zupełnie niewiadoma, albo przynajmniej wątpliwa. W samej Warszawie liczą takich 5—6%, a przeszło 30% wypadków śmierci, kontroli polieyjno-lekarskiej nie podlega, zaś 15—20% statystyka policyjna zbywa ogól-nikowem mianem, co daje do przypuszczenia, że przyczyna śmierci w tych wypadkach nie jest całkiem pewna.

Licząc najwięcej upowszechnione przyczyny śmierci, znajdujemy, że w Warszawie na 10000 wypadków sprawdzonych (r. 1877— 1880) umiera 1618 na choroby przyrządu trawienia, 1611 przyrządu oddychania, 3469 na suchoty, 571 z wycieńczenia starości (uwiąd schyłkowy, marasmus senile), 430 na choroby zapalne przyrządów oddychania (dyfrerytis, krup i t. p.), nakoniec choroby zapalne przyrządu trawienia zabierają 429. We Lwowie zaś w tymże stosunku zmarło 2040 na suchoty, 1306 na choroby przyrządu oddychania; na choroby przyrządu trawienia 1120; za niemi idzie ospa 815, śmierć z konwul-syj 596, starość zabiera 480 a 338 umiera z zapalenia mózgu, cyfra, jakiej nigdzie podobnej nie spotykamy i z której wnosićby wypadało, że lwowianie głównie pracują głową, albo podlegają wstrząsnieniom, które na mózg oddziaływają. Ilównieź uderzającą jest cytra zmarłych w tern mieście z konwulsyj, której wykaz statystyczno-lekarski Warszawy nie wyszczególnia, snadź mieszcząc tę przyczynę śmierci pomiędzy rzadszemu Jedno z drugiem świadczyłoby o Wielkiej wrażliwości lwowian... Ospa też znacznie więcej zabiera w tern mieście ofiar, skoro cyfra jej stanowi przeszło 8% gdy w Warszawie zaledwie 1%. Z drugiej strony, korzystne świadectwo Lwowu, pod względem obyczajności a może policyi lekarskiej (?) daje stosunkowo znacznie

http://rcin.org.pl.